География ҳӘм тәбийий ресурслар факультети экономикалық ҲӘм социаллық география кафедрасы

4.А.С.Солиев, С.К.Таштаева ҳәм М.М.Егамбердиевалардың “Қалалар географиясы” атлы оқыў қолланбасы менен танысып шықтым. Бул оқыў қолланба 2018-жылы баспадан шыққан болып, ол 2 баптан ибарат. Төменде оның бапларына тоқтап өтемиз.
Оқыў қолланбаның басында кирисиў орын алған. Кирисиўде қалаларды уйрениў улкен илимий, мәдений ҳәм ағартыўшы әҳмийетке ийе екенлиги, себеби, мамлекет ҳәм еллердиң ҳәзирги куни ҳәм өтмиши, тәрийхы, сыпатламасы ҳәм тәғдирин, олардың жәҳәндеги орнын, геосиясий абыройын көп жағдайда қалалар белгилеп беретуғынлығы, қалалар жудә ҳәрекетшең, динамикалық обиект; олар ҳәм жанлы мақлуқаттай тәкирарланбас, өзине тән барлық екенлиги ҳаққында айтып өтилген.
Оқыў қолланбаның биринши бабы «Қалалар – социял-экономикалық географияның уйрениў обиекти сыпатында» деп аталып, бул бапта қалалар географиясының обиекти ҳәм предмети, социял-экономикалық география пәнлери системасында тутқан орны, қалаларды экономикалық географиялық уйрениў, қалалардың тарийхый қәлиплесиўи ҳәм «қала» ҳаққында тусиник, қаланы пайда етиўши факторлар, қалалардың географиялық орны, қалалардың генетикалық типлери усаған бирқанша темалар менен байытылған. Жәнеде, бул бапта жәҳәндеги қала халқының динамикасы яғный, қала халқының 1800-жылдан тап ҳәзирги кунге шекемги қала халқының өсиўи келтирилген.
Оқыў қолланбаның екинши бабы «Өзбекстан қалалары географиясы» деп аталып, бул бапта Өзбекстанда урбанизация процесси ҳәм оның жаңа басқышы, Өзбекстан қалалары қурамы, Өзбекстанның экономикалық районлары қалалары ҳәм қосымша глоссарийлар менен толтырылған. Өзбекстанда дәслепки қалалар қәдимде, 2,5-3 мың жыл алдын жузеге келген болсада, урбанизация процесси адеўир кеш басланғанлығы ҳәм өзине тән болған бир неше тарийхый басқышларға бөлинетуғынлығы айтылады. Жәнеде, ҳәзирги кунде Өзбекстанда жәми қалалардан ўәлайатқа бойсыныўшы қалалар саны 25 ке, районларға бойсыныўшы қалалар 93 ке жеткенлиги ҳәм жалғыз пайтахт қала республикаға бойсынатуғынлығы келтириледи.
4. Кафедраның илимий семинарлары, диссертациялар ҳәм есаплардың талқылаўларына байланыслы мәжилислерине қатнасыў

2020-жыл ноябрь, декабрь ҳәмя январ айларында кафедраның илимий семинарларына ҳәм магистрантлардың есапларын талқылаў бойынша мәжилислерине қатнастым. 2020-жылдың 20-ноябрь күни ЎзМУ профессоры, г.и.д., Асқар Нигматов тәрепинен илим изертлеў методикасы бойынша өткерилген семинар ҳәм мастер классына тыңладым. Сондай-ақ, 2020-жылдың 23-декабр күни Әндижан мәмлекетлик университетиниң еркин излениўшиси Қодиров Раҳимжон Болтабоевичтиң «Фарғона водийси вилоятилари аҳолиси ва меҳнат ресурсларидан самарали фойдаланиш йўллари» деген тамасы бойынша докторлық диссертациясының ҳәм 2021-жыл 8-январь күни «Жиззах сув омбори таъсири доирасидаги геотизимларнинг ландшафт-экологик ҳолатини баҳолаш» атамасындағы география илимлери бойынша философия докторы (PdD) илимий дәрежесин алыў ушын усыныс етилген диссертацияларын илимий (жетекши кәрхана сыпатында) талқылаўдан өткерген мәжилислеринде (Zoom программасы арқалы) қатнастым.