Geog-8-uzb indd

http://eduportal.uz

---

20
8-dars
8-dars
dаsturlаr shlаb ch q l b, hаyotgа tаtb q et lа bоshlаnd . Маzkur chоrа-
tаdb rlаr nаt jаs dа rеspubl kаdа o‘l m dаrаjаs , jumlаdаn, bоlаlаr vа 
оnаlаr o‘l m ko‘rsаtk chlаr pаsаyd vа bu o‘z nаvbаt dа rеspubl kа аhоl s
o‘rtаs dа umr dаvоm yl g ko‘rsаtk ch n o‘s sh gа tа’s r n ko‘rsаtd . 
1.
Dаrslik ilоvаsidаgi 1-jаdvаldаn fоydаlаnib, аhоli qаysi vilоyatdа zich vа qаysinisidа 
siyrаk jоylаshgаnligini аniqlаng hаmdа sаbаbini tushunti ring.
2.
Insоn оmili nimа? Uning iqtisоdiyot rivоjlаnishi vа jоylаnishigа tа’siri nimаlаrdа 
ko‘rinаdi?
3.
Iqtisоdiyotning insоn оmiligа bo‘lgаn ehtiyoji qаndаy to‘ldirilаdi?
O‘ZBEKISTON AHOLISINING TARKIBI
Mehnat resurslari.
Ahol n ng hammas mehnatga yaroql h soblanmayd . 
Erkaklarn ng 16 yoshdan 60 yoshga cha, ayol larn ng 16 yoshdan 55 yoshga-
cha bo‘lganlar g na mehnatga yaroql h soblanad . Ishlab ch qar shn ng ba’z
sohalar da 50 yosh, hatto 40 yoshdan nafaqaga ch qar lad . Ayn vaqtda na-
faqa yosh dag lar xohlasa shlashlar ham mumk n. Shun ngdek, 15 yoshga 
to‘lgan o‘quvch lar o‘q shdan bo‘sh vaqtlar da shlashlar ga ruxsat et lgan. 
Mehnatga yaroql lar mamlakat jam ahol s n ng yarm dan ort g‘ n
tashk l etad . Mehnatga yaroql larn ng asos y q sm sanoatda, q shloq 
xo‘jal g da, qur l shda band. Ular foydal qaz lmalar, mash nalar, oz q-
ovqat va sanoat mahsulotlar n shlab ch qarad , paxta, g‘alla, kartoshka, 
uzum yet sht rad , b nolar bunyod etad , ya’n modd y boyl k yarat shad . 
Ta’l m, fan, mada n yat, t bb yot xod mlar n ng mehnat nat jalar boshqa-
charoq. Ularn ng mehnat nat jalar ham foydal va zarur yd r (10-rasm). 
Kishilarning mehnat faoliyati
kk sohaga – modd y ne’mat shlab 
ch qaruvch va modd y ne’mat shlab ch qarmayd gan sohalarga 
bo‘l nad . 
Fan va texn kan ng r voj lan sh b lan modd y ne’mat shlab ch qar-
mayd gan soha n ng rol va bu sohada shlov ch lar son ort b borad . 
Bun ng uchun, avvalo, shlab ch qaruvch sohada mehnat unumdorl -
g o‘s sh zarur. Faqat shundag na shlab ch qaruvch sohadag mehnat-
ga yaroql ahol n ng b r q sm shlab ch qarmayd gan sohalarga o‘t sh
?