Geog 1 (38-янги). p65

Geologik tuzilishi. Antarktida qadimgi Pangeya, keyinchalik
Gondvana yirik materiklaridan ajralib, mustaqil materikka
aylangan. Alp tog‘ burmalanishida ko‘tarilgan Transantarktida
tog‘ tizmasi Antarktidani ikki qismga bo‘lib turadi.
Antarktidaning qadimgi geologik tarixida issiq, mo‘tadil iq-
limlar va qalin daraxtlar o‘sgan davrlar bo‘lgan (masalan,
toshko‘mir davrida). Muz bosish 360 mln yil avval boshlangan.
Hozirgi muzliklar 20 mln yil muqaddam hosil bo‘lgan.

---

83
Foydali qazilmalari. Materik zaminida qora va rangli metal-
lar rudalari (mis, qo‘rg‘oshin), toshko‘mir, olmos, uran va
boshqa qazilma boyliklar topilgan. Neft, gaz, grafit, sluda va
tog‘ xrustali kabi foydali qazilmalarning borligidan dalolat be-
ruvchi belgilar aniqlangan.
Relyefi. Materik o‘rtacha balandligi bo‘yicha eng baland
hisoblanadi. Muz qoplamining o‘rtacha qalinligi 2 000 m atro-
fida. Muzning eng qalin joyi 4 500 m ga boradi. Lekin muz tagi
relyefining deyarli 70 % i dengiz sathidan pastda joylashgan.
Berd tekisligidagi Bentli cho‘kmasining muzsiz mutlaq chu-
qurligi –2 555 m, muz tagi relyefining o‘rtacha balandligi esa
110 m. Bu jihatdan, Antarktida eng past materik hisoblanadi.
Materikning eng baland qismi Elsuert tog‘idagi Vinson (5 140 m)
massividir (15- rasm).