Geoekologiyа fanidan O’quv-uslubiy majmua

Mavzu «Geoekologiya asoslari» fanining nazariy jixatlari
Mavzu quyidagi reja asosida yoritiladi:
1. Geoekologiya – geografik ekologiya to’g’risidagi fan ekanligi.
2. Geografik ekologiyaning tadqiqot ob’ekti to’g’risidagi tushuncha.
3. Geoekologiyaning tadqiqot ob’ekti landshaft va uning morfologik qismlari ekanligini asoslash.
4. Geografik ekologiyaning tadqiqot jarayonlari to’g’risida tushuncha.
5. Biotik va abiotik tabiat komponentlarining o’zaro munosabatlarini ilmiy asoslash.
6. Landshaftda modda va energiya migratsiyasi hodisalarini ilmiy asoslash.
"Geoekologiya" atamasi 80 yildan ortiq vaqtdan beri ekologiya, geografiya, geologiyada fanlararo bilimlar sohasini belgilash uchun ishlatilgan. Biroq, uning universal, umumiy qabul qilingan ta'rifi hali mavjud emas.
Turli ilmiy yo'nalishdagi tadqiqotchilar tomonidan ushbu fanga katta qiziqish, muammolarning keng doirasi ushbu ilmiy yo'nalishning mazmunini tushunishda ba'zi kelishmovchiliklarni oldindan belgilab beradi.
Keling, "geoekologiya" atamasining etimologiyasiga murojaat qilaylik, bu bizning fikrimizcha G.N.ning darsligida etarlicha batafsil ko'rib chiqilgan. Golubeva (2006). "Geoekologiya" so'zining kelib chiqishi yunoncha uchta ildizga ega.
"Geo" ildizi grekcha "Gaga" dan kelib chiqadi, bu Yerning yunon ma'budasi Gaia nomi bilan ajralib turadi, an'anaviy ravishda er haqidagi fanlarni o'z ichiga oladi, ularning birligi va o'zaro bog'liqligini ta'kidlaydi va shu bilan birga butun Yerni birinchi o'ringa qo'yadi va shu bilan, avvalo, umumiy er yuzidagi, global degan tushunchani beradi. jarayonlar, so'ngra shu asosda alohida mintaqalar va joylar bilan bog'liq bo'lgan pastroq ierarxik darajadagi hodisalar
Ekologiya tirik organizmlarning atrof-muhit bilan bo’lgan o’zaro munosabatini ekotizimlarda o’rganadi, lekin ekotizim xudud jixatdan xoxlagan joy bo’lishi mumkin. Bu borada tegishli tabiiy qonuniyatlardan foydalanish murakkab kechadi. Shuning uchun tirik va notirik tabiat o’rtasidagi munosabatni ma’lum tabiiy jixatdan chegaralangan xududlarda o’rganish ko’zlagan natijaga erishishga imkon beradi. Bizningcha, bu yo’nalishda geografik ekologiyaning axamiyati muximdir.