Geodeziya va marksheyderiya

YUz hisoblash aniqligi. 
Geometrik usulda geometrik shaklning asosi va 
balandligining qiymatlari masshtab bo‘yicha plandan olinganida xato oshadi. 
SHuning uchun, ko‘proq, o‘lchangan miqdorlardan foydalanish kerak. Bu usulda 
yuzni aniqlashdagi xato 
f
S
quyidagi chegarada bo‘lishi lozim: 
S
М
f
S
1000
01
,
0

; bu erda 
M
—masshtab maxraji; 
S—
shakl yuzi gektar hisobida. 
Paletka bilan aniqlash xatosi 
S
М
f
S
1000
025
,
0

 
bo‘ladi. 
Analitik usul eng to‘g‘ri usul bo‘lib, tomon uzunligi 1:2000 aniqlikda 
o‘lchanganda yuzni hisoblashdagi xato 1:1500 bo‘ladi. 
Kichik yoki cho‘ziq maydon (daryo, yo‘l) yuzlarini grafik yoki geometrik 
usulda hisoblagan ma’qul. 
YUzni planimetr bilan hisoblashda richaglar orasidagi burchak 90°ga yaqin 
olinishi kerak. 
Prof. Volkov N. M. aniqlashicha, shaklni to‘rt marta aylantirib yuzini 
hisoblashning o‘rta kvadratik xatosi quyidagi formula yordamida hisoblanadi: 
1
2
44
,
0
38
,
0
(
п
п
т
S




; (8.13) 
(8.9) va (8.10) formulalardan: 

R
т
S
п
п
2
1
2


bo‘ladi, ya’ni maydonning yuzi qancha katta bo‘lsa, u shuncha aniq topiladi; 
mayda masshtabli planga qaraganda, yirik masshtabli planda yuz aniqroq 
hisoblanadi. Kichik maydonning yuzini aniqlashda richag uzunligi kichikroq qilib 
olinsa, natija ancha to‘g‘ri chiqadi. Planda yuzi 15 sm
2
ga yaqin shaklning yuzini 
yaxshi sharoitda hisoblashning nisbiy xatosi 1:400 ga teng. Umuman, planimetr 
bilan yuz hisoblashning nisbiy xatosi 1:250 atrofida bo‘ladi.