Geodeziya va marksheyderiya

6 
reyka no-liga qaratiladi; 
masofa egri chizg‘ich 
4 
dan sanoq olinib 100 ga kupaytiriladi. Masalan, shakl 
buyicha p
x
= 250 mm, bunda 
d 
=s = n
r
100 = 250-100=25,00m. Ipli dalnomer 
buyicha p=290mm, G shaklli yulning torligi ish tezligiga va sanoq olish aniqligiga 
salbiy ta’sir etishi bilan birga, kuzatuvchini tez charchatadi. SHuni e’tiborga olib, 
GOSTning 1974 yilgi kureat-masiga kura KA- 2 urnida KN (nomogrammali 
kipregel) shifrli kipregel chiqariladi. (18.4-shakl). Buning kurish maydoni-da, KB- 
1 dagi kabi, egri chiziqlar chizilgan (15.4-shakl). Optik sistemasining sxemasi 
15.9-shaklda ko‘rsatilgan. Ko‘rish trubasi KB- 1 kabi kalta, tutri tasvirli, okulyari 
siniq qilib ishlangan. Kurish maydoni ham keng, egri chiziqlar orqali tez, 
charchamay aniq sanoq olish mumkin. Sanoq KB- 1 dagi kabi rlinadi. 
15.4-shakl. 
MA-5 kipregeli
. Bu asbob Vengriyadagi MOM zavodida chiqarilgan bulib, 
yirik masshtabdagi topografik s’yomkalarda qullaniladi (15.4- shakl). MA- 5 
kipregeli nomogrammali bulib, kurish trubasi siniq
 
okulyarli, tugri tasvir 
beruvchidnr. Trubadagi adilagi revyorsion qilib ishlgngan. MA- 5 da ham ikki 
chizg‘ich bo‘lib, yordamchi chizg‘ichning 200 mm li uzaytirgichi
 
bor, 1:2000, 
1:5000, 1:10000 va 1:25000 sonli masshtablarga moslangan almashinuvchi 
masshtabli chizg‘ich urnatilgan; chizg‘ichda nuqtani qog‘ozra tushirishga 
moslangan sixcha quyilgan. Kurish maydoni KN kipregeliniki kabi ishlangan. 
Menzulaning qo‘shimcha jihozlari.
Taglik planshet va kipregel 
menzulaning asosiy qismlaridir, ulardan tashqari, orientir bussol III hamda IV 
vilka (15.1-shakl) kabi qo‘shimcha qismlari ham ishlatiladi. Orientir bussol bilan 
planshet magnitaviy meridian bo‘yicha orientirlanadi; vilka yordamida planshet 
joydagi nuqtaga markazlashtiriladi. S’yomka masshtabi 1:1000 va 1:2000 
bo‘lganda markazlashtiriladi; masshtab 1:5000 va undan mayda bo‘lganda 
markazlashtirilmaydi.