Genetikadan masala ishlash

8-masala*. Pomidor o‘simligida mevasining qizil rangda bo‘lishi sariq rangi ustidan to‘liq dominantlik qiladi. Qizil mevali pomidor o‘simliklari sariq mevali o‘simliklar bilan chatishtirilganda F₁ da olingan o‘simliklarning hammasi qizil mevali bo‘lgan. F₂ da olingan o‘simliklarning 520 tasi qizil va 174 tasi sariq mevali bo‘lgan. CHatishtirish uchun olingan o‘simliklarning va F₁, F₂ o‘simliklarning genotipini aniqlang. F₁ o‘simliklari gomozigotali qizil mevali va sariq mevali o‘simliklar bilan chatishtirilsa, F_B da o‘rganilayotgan belgining irsiylanishi bo‘yicha qanday natija olish mumkin?

Masalaning echilishi:

Belgi Gen

Qizil rang A

Sariq rang a

qizil sariq

P ♀ AA X ♂ aa

g A a

F₁ Aa - qizil rangli pomidor

qizil qizil

P ♀ Aa X ♂ Aa

g A, a A, a

F₁ AA - qizil rangli pomidor

Aa - qizil rangli pomidor

Aa - qizil rangli pomidor

aa - sariq rangli pomidor Nisbat 3 : 1

Masala shartiga ko‘ra F₂ da 520 ta qizil rangli pomidor va 174 ta sariq rangli pomidorlar olingan. Olingan bu raqamlarning 3 : 1 nisbatga to‘g‘ri kelishini tekshirib ko‘ramiz. Hamma pomidorlar soni 520 + 174 = 694. Bu raqamni 4 ga bo‘lib bir qismini topamiz: 694 : 4 = 173,5. Nazariy jihatdan qizil rangli pomidorlar 173,5 x 3 = 520,5. Sariq rangli pomidorlar

173,5 x 1 = 173,5. Demak, olingan faktik sonlar nazariy kutilgan sonlarga to‘g‘ri keladi.

F₁ duragaylarini har ikki ota-ona bilan qayta chatishtiramiz:

qizil qizil

P ♀ Aa X ♂ AA

g A, a A

F_v AA - qizil rangli pomidor

Aa - qizil rangli pomidor

Olingan bekkross duragaylarning barchasi qizil rangli pomidorlar bo‘lgan. Sariq rangli pomidorlar olinmagan. Nisbat 1 : 0

qizil sariq

P ♀ Aa X ♂ aa

g A, a a

F_v Aa - qizil rangli pomidor,

aa - sariq rangli pomidor

Olingan bekkross duragaylarning 50 foizi qizil rangli pomidorlar,

50 foizi sariq rangli pomidorlar. Nisbat 1 : 1.