Genetika masalalar to’plami

Jins genetikasi.

1.Drozofila pashshasida kulrang tana (A) va kalta qanotlilik (b) belgilarning boshqaruvchi genlar bir xromosomada, qora tana (a) va uzun qanotlini boshqamvchi genlar esa boshqa xromosomada joylashgan bo'ladi. Kulrang tanali va uzun qanotli urg'ochi pashsha bilan qora tana va kalta qanotli erkak pashsha chatishtirilsa, duragaylarning 83 foizi ota-onalarga o'xshash 17 foizi yangi oraliq formalar bo'ladi. Ota-onalarning genotipini aniqlang. A)AaBb x Aabb B)AABB x aabb

C)AaBb x aabb D)AaBB x aabb

2. Ranglarni ajrata olmaslik daltonizm kasalligi retsessiv (d) holda nasldan -naslga o'tadi. Rangni normal ajratadigan odamlarda (D) gen bor. Har ikki gen X xromosomalarda joylashgan. Quyidagi keltirilgan nikoxlarining qaysi birida daltonizm bilan kasallangan qiz va o'g'il bolalar tug'lishi mumkin?

l)X dX xXY 2)XDXd x XdY 3)XDXD x XdY 4))XDXd x XdY 5)XDXD x XDY
A)1,2 B)2,4 C)2,5 D)l,5

3.Qalampirning diploid to'plamli markaziy hujayrasining urug'lanishidan keyingi xromosomalar sonini belgilang.

A)24ta B)72ta C)48ta D)96ta 20.

4.Shimpanzening xromosoma gaploid va diploid to'plamlarini aniqlang.

A)24,48 B)23,46 C)25,50 D)21,42

5 .Qaysi hayvon organizmlarining 50%

spermatozoidlari faqat autosome xromosomalaridan iborat bo'ladi?
A)qushlar B)ayrim hasharotlar
C)sudralib yuruvchilar
D)barcha bo'g'imoyoqlilar

6. Qaysi organ tizmlarning somatik hujayralarida

jinsiy xromosomalaridan faqat bittasi boladi?
A)ayrim hasharotlarda
B)qushlarda
C)sudralib yuruvchilarda
D)jinsiy xromosomalar doimo juft bo'ladi

7.Gipertrixoz nasldan naslga Y-xromosoma orqali, polidaktiliya autosomada joylashgan dominant gen orqali o'tadi. Otasi gipertrixoz, onasi polidaktiliya bilan kasallangan oilada ikkala belgi bo'yicha sog'lom qiz tug'ilgan. Barchasining genotipini aniqlang

A)AaXX x aaXYb: Fl aa XX
B)AA XX x aaXYb; Fl, Aa XX
C)AaXbXb x aa XbY; F1aaXbXb
D)AaXbX x aaXbYb ; F1, aаХbXb

8. Tilla rang tovuq gomozigotali kumush rangli xo'roz bilan chatishtirilgan. Kumush rang dominant, tilla rang retsessiv bolib, ularni yuzaga chiqaruvchi genlar X-xromosomada joylashgan. Tovuq va

xo'rozlarning genotipini aniqlang.
A) XaXa x Xay B) Xay x XAXA
C)XaXa x XAy D)Xay x XAXa

9.Tilla rang tovuq geterozigotali kumush rangli xo'roz bilan chatishtirilgan. Kumush rang dominant, tilla rang retsessiv bolib, ularni yuzaga chiqaruvchi genlar X-xromosomada joylashgan. Tovuq va

xo'rozlarning genotipini aniqlang.
A) Xay x XAXa В) XaXa x ХAYa
C)XAXa x Xay D)XaXa x XaYa

10.Drozofila meva pashshasi ko'zinmg rangi qanday tipda irsiylanadi?

A)oraliq holda
B)jinsga bog'liq holda
C)komplementar holda
D)autosomaga bog'liq holda

11.Quyidagi qanday genotipli ota-onadan daltonik о'g'illar tug'ulishi mumkin?

1)XDXD x XDY; 2)ХDХd х XDY; 3)XdXd x XDY; 4)XDXD x XdY
A)1,2 B)2,3 C)3,4 D)2,4

12.Qanday genotipli tovuq va xo'rozlar

chatishtirilganda. keyingi avlodda tovuqlarning barchasi faqat qora tusli xo'rozlar esa faqat chipor tusli bo'ladi? (Chipor rang dominant belgi.)
А)ХaXa х ХAY B)XAXaxXaY
C)XaXa x XaY D)XAXa x XAY

13. Normal rang ajratish geni (dominant) va

daltonizm geni (retsessiv) X xromosomada
joylashgan. Daltonik erkak kishi soglom ayolga uylanganida oilada daltonik qiz tugildi Ota-ona genotipini aniqlang
А)XDXd х ХDY B)XDXD x XdY
С)XDXd x XdY D)XdXd x XDY

14. Odamlarda uchraydigan daltonizm retsessiv d geni bilan ifbdalanib u jinsiy X xromosomada joylashgan. Quyida berilgan ota-onalar genotipini tahlil qilib,

qaysi oilada hamma farzandlar daltonizm kasalligiga ega bo'lib tug'ilish ehtimolini aniqlang
AXDXD x XDY B)XdXd x XdY
C)XDXD x XDY D)XDXD x XdY

15.Odamda sochning jingalakligi (A)silliqligi

(a) ustidan chala dominantlik qiladi.
geterozigotalarning sochi to'lqinsimon bo'ladi. Daltonizm (d) esa retsessiv belgi bo'lib, jinsga bog'liq holda irsiylanadi. Digeterozigota qiz tolqinsimon sochli soglom yigitga turmushga chiqqan. Tug'ilgan
farzandlarning necha foizi silliq sochli soglom va silliq sochli daltonik bo'ladi?
A)25 va 6,25 B)18,75 va 6,25
C)75 va 25 D)25 va 50

16. Odamlarda uchraydigan daltonizm retsessiv d geni bilan ifodalanib u jinsiy X xromosomada joylashgan Quyida berilgan ota-onalar genotipini tahlil qilib,

qaysi oilada daltonik qiz va o'g'il tug'ilish
ehtimolini aniqlang
A)XDXD xXDY B)XDXd x XdY
C)XDXd x XDY D)XDXD x XdY

17.Mushuklarda ranglarni ifodalovchi genlar X-xromosomada joylashgan. Qora rang -dominant, lekin malla rang ustidan to'liq dominantlik qilolmaydi, natijada geterozigotalarda oraliq belgi -toshbaqa rang hosil bo'ladi. Toshbaqa rangli mushukchalarning jinsi va genotipi qanday boladi?

A) erkak X0Y
B) urg'ochi; XAXA yoki XaXa
C) faqat erkak; XAYa
D) faqat urg'ochi; XAXa

18.Odamda sochning jingalakligi (A)silliqligi (a)ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigota_larning sochi tolqinsimon bo'ladi. Daltonizm (d)esa retsessiv belgi bolib, jinsga bog'liq holda irsiylanadi. Digeterozigota qiz tolqinsimon sochli soglom yigitga tunnushga chiqqan. Tug'ilgan daltonik o'g'illardan necha foizining sochi jingalak, tolqinsimon va silliq boladi?

A)12,5:12,5:12,5 В)12,5;25:25
C)12,5:25:12,5 D)25:50;25

19.Drozofila pashshasida ko'zining oq rangi X-xromosomadagi retsessiv gen bilan ifodalanadi. Agar oq ko'zli urg'ochi pashsha qizil ko'zli erkak pashsha bilan chatishtirilsa F2 da qanday ajralish namoyon bo'ladi?

A)100 % qizil B)75% qizil: 25% oq
С)50 % qizil: 50% oq D)25% qizil: 75% oq

20.Odamda ter bezlarining bo'lmasligi retsessiv belgi bolib, jinsga bogliq holda irsiylanadi. Oilada ota va o'g'il bu anomaliyaga ega bolib, ona sog'lom bo'lsa, o'g'ilga bu anomaliyaning otadan o'tganligi ehtimoli qanday (%)?

A) 0 B) 25 C) 75 D) 50

21.Drozofila pashshasida kulrang tana (A) va kalta qanotlilik (b) belgilaraing boshqararuvchi genlar bir xromosomada, qora tana (a) va uzun qanotlilikni boshqaruvchi genlar esa boshqa xromosomada joylashgan bo'ladi. Kulrang tanali va uzun qanotli urg'ochi pashsha bilan qora tana va kalta qanotli erkak pashsha chatishtirilsa, duragaylarning 83 foizi ota-onalarga o'xshash, 17 foizi yangi oraliq formalar bo'ladi. Ota-ona_larning genotipini aniqlang.

A)AaBbxAabb B)AABBxaabb
C)AaBb x aabb D) AaBB x aabb

22. Odamda gemofiliya kasalligini keltirib chiqaravchi gen (h) X jinsiy xromosomada joylashgan. Otasi gemofiliya bilan kasallangan qiz sog' lom yigitga turmushga chiqib, 8 ta farzand ko'rdi. Farzandlarning nechtasi sog'lom va shulardan nechta tashuvchi sog'lom bo'ladi?

A)6ta;2ta B)2ta;4ta
C)3 ta; 3 ta D)8 ta sog'lom
23. Odamda sochning jingalakligi (A) silliqligi (a) ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarning sochi tolqinsimon bo'ladi Daltonizm (d) esa retsessiv belgi bo'lib, jinsga bog'liq holda irsiylanadi. Digeterozigota qiz tolqinsimon sochli sog'lom yigitga turmushga chiqqan. Tug'ilgan daltonizm bo'yicha sog' o'g'illardan necha foizining sochi jingalak, toiqinsimon va silliq bo'ladi?
A)12,5:12,5:12,5 B)12,5:25:25
C)12,5:25:12,5 D)25:50:25

24.Tovuq va xo'rozlar pati chipor va qora bo'lib, Z-xromosomada joylashgan Agar chipor rangli geterozigota xoroz qora rangli tovuq bilan -chatishtirilsa F1 avlod genotipi qanday bo'ladi?

A) ZB b: Zb Zb: Z B W: ZbW
B) ZBZB: ZBZb:ZBW
D) ZBZbZBZbZBWZbW

25. Quyida berilgan ota-onalar genotipini tahlil qilib qaysi oilada faqat daltonik o'g'il tug'ilish imkoniyatini aniqlang.

A)XDXD x XDY B)XDXd x XDY
C)XdXd x XDY D)XDXD x XdY

26.1kki xil irsiy formaga ega bo'lgan o'simliklar o'zaro chatishtirilganda, bir belgi ikkinchi belgi ustidan to'liqsiz holda dominantlik qilsa, u holda F2, da хilmа-xillik qanday nisbatlarda bo'ladi?

A) 3:1 B) 1:2:1 C) 2:1:2 D)2

27.Gipertrixoz - Y xromosomaga bog'liq holda irsiylanadigan kasallik bo'lib, bunda bola tanasi jun bilan qoplangan holda tug'iladi. Ota- onadan mazkur kasallik bilan kasallangan daltonik bola tug'ildi. Ota- onadan biri bu kasalliklardan faqat bittasi bilan og'rigan ikkinchisi esa har ikkala kasallik bo'yicha sog'lom. Nazariy jihatdan bunday genotipli ota-onadan faqat daltonizm kasalligiga chalingan farzandlarning tug'ilish ehtimoli necha foiz?

A) 25 B) 18,75 C)37.5 D)0

28. Daltonizm- jinsiy X xromosomaga bog'liq retsessiv holda irsiylanadi. Daltonik otaning sog'lom qizi, daltonik otaning sog'lom o'g'liga turmushga chiqdi. Shu oila juftining genotipini va ularning F| da tug'iladigan o'g'illar genotipini ко'rsating.

A) XAXa x XaY; XAY, XaY
B) XAXa x XAY; XAY, XaY
C) XAXa x XaY; XaY, XaY
D) Xa Xa x XAY; XAY, XaY

29. Qizil ko'zli uzun qanotli drozofila meva pashshalari chatishtirilganda quyidagi nasl olindi: urg'ochilar; l54 ta qizil ko'zli uzun qanotli, 48 ta qizil ko'zli kalta qanotli; erkaklar: 98 ta qizil ko'zli uzun qanotli, 25 ta qizil ko'zli kalta qanotli, 95 ta oq ko'zli uzun qanotli, 32 ta oq ko'zli kalta qanotli. Ko'z rangi jinsga bo'g'liq holda irsiylanadi. Ota- ona genotipini aniqlang.

AXaXaBB x XAYBb B)XAXABb x XAYBB
C)XAXaBb x XaYBb D)XAXaBb x XAYBb

30. Ter bezlarining bo'lmasligi jinsiy X xromosomaga bog'liq retsessiv holda irsiylanadi. Sog'lom erkak otasida ter bezlari bo'lmagan sog'lom ayolga uylandi. Ulardan tug'iladigan farzandlarning qanchasida ter bezlari bo'lmaydi?

A) 50% B)25% C)100% D)7,5%

31. Drozofila pashshasida ko'zning qizil rangda bo'lishi dominant, oq rangda bo'lishi retsessiv jinsga bog'liq holda irsiylanadi. Erkak drozofila oq ko'zli bo'lsa, gametogencz jaryonida bitta birlamchi jinsiy hujayradan hosil bo'lgan spermotozoidlarning nechtasi dominant (a) va nechtasi retsessiv (b) genga ega bo'ladi?

A) a-1 ta; b-1 ta B) a-2ta; b-0 ta
C) a-0 ta; b-2 ta D) a-2 ta; b-2 ta

32.odamda sochning jingalakligi (A) silliqligi (a) ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalarning sochi to'lqinsimon bo'ladi. Daltonizm (d) esa retsessiv belgi bo'lib, jinsga bog'liq holda irsiylanadi. Digeterozigota qiz to'lqinsimon sochli sog'lom yigitga turmushga chiqqan. Tug'ilgan farzandlarning necha foizi jingalak sochli sog'lom va jingalak sochli daltonik bo'ladi?

A)25 va 6,25 B) l8,75 va 6,25
C)75va25 D)25 va

33. Miopiya autasomada joylashgan dominant gen, daltonizm X xromosomaga birikgan holda irsiylanadi. Yaqindan ko'radigan ota onadan miopiya bilan kasallangan, daltonik bola tug'ilgan, ota ona genotipini toping.

A)aaXDXd x aaXDY
В) Аа ХDХd х AaXD Y
C)aaXDXD x aaXdY
D)AAXDXD x aaXd Y

34. Albinizm kasalligi autosomada joylashgan retsessiv gen (a) bilan, diabetning bir turi esa X-xromosomada joylashgan retsessiv (b) gen bilan ifodalanadi. Otasi-sog', onasi esa diabet bilan kasallangan, har ikkovi ham qora sochli (albinos emas) erkak va ayol oilasida necha % bolalar ikkala belgi bo'yicha kasal boladi?

A) 37,5 B)50 C)12,5 D)62,5

35.Albinizm kasalligi autosomaga, daltonizm jinsga birikkan bo'lib, har ikkalasi ham retsessiv holda irsiylanadi. I qon guruhi I°I°,II qon guruhi IAIA, IAIO, III qon guruhi IB, IBI° va IV qon guruhi IAIB holda ifodalanadi. Daltonik bo'lmagan va qolgan ikki belgisi bo'yicha geterozigotali III qon guruhli yigit, hamma belgisi bo'yicha sog'lom gomozigotali II qon guruhli qiz bilan turmush qurdi. Ushbu oilada tug'ilgan qiz bolalardan necha foizi I qon guruhli va albinizm bo'yicha geterozigotali bolish ehtimolini toping.

A) 25% B)50% C)100% D)75%

36. Tovuqlarda patining olachipor (A) va qora (a) rangda bo’lishini boshqaruvchi gen jinsiy X xromasomada joylashgan. Olachipor tovuq bilan qora tus xo’roz chatishtirilsa F1 da olachipor jo’jaxo’rozlar va qora tusli makion jo’jalar paydo bo’lgan. Chatishtirish uchun olingan tovuq va xo’rozlarning genotipi qanday bo’lgan?

A) XaY x XaXa B) XaY x XAXA
C) XAY x XAXa D) XAY x XaXa

37. Jinsga birikkan holda nasldan-naslga o’tishda quyidagi qanday genotipli ota-onadan daltonik o’g’illar tug’ilishi mumkin? 1) XDXD x XDY; 3) XDXd x XDY; 2) XdXd x XDY; 4) XDXD x XdY

A) 2,4 B) 3,4 C) 2,3 D) 1,2

38. Gemofiliyani tashuvchi ona, otasi sog’lom bo’lgan oilada o’g’il bolalarning necha foizi gemofiliya bilan kasallangan bo’ladi?

A) 25 B) 50 C) hammasi sog’lom D) 100

39. Gemofiliya kasalligi odamlarda jinsiy X xromasomaga bog’langan holda retsessiv nasldannaslga o’tadi. Quyidagi qaysi ota- onadan umuman kasal bola tug’ilmaydi?

A) XHXH x XHY B) XHXh x XhY
C) XHXh x XHY D) XhXh x XhY

40. Daltonizm bo’yicha tashuvchi ayol, sog’lom erkak bilan turmush qurgan bo’lsa, ularning bu nikohidan tug’ilgan bolalarning necha foizi sog’lom bo’ladi?

A) 25 B) 50 C) 75 D) 100

41. Otasi gemofiliya bilan kasallangan onasi genotip va fenotip jihatdan sog’lom ayol otasi sog’lom, onasi genotip va fenotip jihatdan kasal yigitga turmushga chiqdi. Bu nikoxdan sog’lom yigit va sog’lom qiz tug’ilish ehtimolini toping

A) 0; 25 B) 0; 0 C) 25; 50 D) 25; 25

42. Gemofiliya tashuvchisi bo’lgan ayol va gemofiliya bo’yicha sog’lom erkak turmushidan 12 ta farzand hosil bo’ldi. Farzandlarni nechtasi gemofiliya bo’yicha kasal bo’ladi? A) 2 B) 4 C) 3 D) 9

43. Odamlarda tish emalining erta qorayishi X xromasoma orqali o’tadigan retsessiv belgi. Geterozigota genotipli qiz, tish emali erta qorayadigan erkak bilan turmush qurgan. Ushbu nikohdan tug’ilgan 40 ta farzandan nechtasida tish emali erta qorayadi?

A) 10 B) 20 C) 30 D) 40

44. Mushuklarda qora rang malla rang geni ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalar toshbaqa ko’zli bo’ladi. Bu genlarning ikkalasi jinsiy X xromasomada joylashgan. Qanday genotipli otaonadan uch xil ko’zli mushukchalar tug’iladi?

1) XDXD x XDY; 3) XDXd x XDY;
2) XdXd x XDY; 4) XDXD x XdY
A) 2,4 B) 3 C) 2,3 D) 1

45. Tovuqlarda patning hoshiyali va oq bo’lishini belgilaydigan genlar X xromasomada joylashgan. Hoshiyali patni ta’minlaydigan gen dominant. XDXd x XdY genotipli tovuq va xo’rozlardan olingan avlodlarning necha foizi oq rangli bo’lishi va shu avlodlarning jinsini aniqlang?

A) 25 %; tovuq B) 25 %; xo’roz
C) 50 %; xo’roz D) 50 %; tovuq va xo’roz

46. Gemofiliya bo’yicha tashuvchi ayol va sog’lom erkak turmushidan tug’ilgan o’gil bolalarning necha foizi kasal tug’iladi?

A) 25 % B) 50 % C) 75 % D) 0 %

47. Ixtioz X xromasoma orqali o’tadigan retsessiv, Gipertrixoz esa Y xromasoma orqali o’tadigan dominant kasallikdir. Ixtioz bo’yicha tashuvchi ayol, har ikkala kasallik bilan kasallangan erkakka turmushga chiqdi. Ushbu nikohdan tug’ilgan 4 ta qizlarning nechtasi ixtioz bo’yicha kasal, gipertrixoz bo’yicha sog’lom bo’ladi?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

48. Onasi gemofiliya tashuvchisi, otasi sog’lom bo’lgan oilada og’il bolalarning necha foizi gemofiliya bilan kasallangan bo’ladi?

A) 50 B) 25 C) 100 D) 0

49. Onasi gemofiliya tashuvchisi, otasi sog’lom bo’lgan oilada qiz bolalarning necha foizi gemofiliya bilan kasallangan bo’ladi?

A) 0 B) 25 C) 50 D) 100

50. Tilla rang tovuq gomozigotali kumush rangli xo’roz bilan chatishtirilgan. Kumush rang dominant, tilla rang retsessiv bo’lib, ularni yuzaga chiqaruvchi genlar X-xromasomada joylashgan. Tovuq va xo’rozlarning genotipini aniqlang.

A) ♀ XaXa x ♂ XaY B) ♂ XAXA x ♀ XaY
C) ♀ XaXa x ♂ XAY D) ♂ XAXa x ♀ XaY