Genetika genetika so'zi grekcha genetikos — tug'ilishga taalluqli, aloqador degan so'zdan olingan. Genetika barcha tirik organizmlarga xos bo'lgan xususiyat — irsiyat va o'zgaruvchanlik qonuniyatlarini o'rganuvchi fandir. Irsiyat

11-masala. Drozofila meva pashshasi retsessiv s gen tananing kalta bo’lishiga sababchidir. Mazkur belgi bo’yicha gerozigota urg’ochi drozofilla kalta tanali erkak bilan chatishtirilgan.Hosil bo’lgan duragay drozofilalarning genotipi va fenotipini aniqlang . 12-masala. Tovuqlarning ayrim turlarida patlarini hoshiyali va oq rang bo’lishini belgilaydigan genlar X—xromosomada joylashgan. Hoshiyali patlarni ta`minlovchi gen dominant holda irsiylanadi. Ma`lumki, tovuqlarning makiyonlari getrogametalidir.

1. 
   parranda fermasida oq tovuqlarni xoshiyali xo’rozlar bilan chatishtirildi va F1 olingan hamma tovuq va xo’rozlar hoshiyali bo’lgan edi. F1 da olingan tovuq va xo’rozlar o’zaro chashitirilganda F2 da 594 hoshiyali xo’roz va 607 ta hoshiyali oq tovuqlar olindi. Barcha individlarni genotipini aniqlang.
   

2. 
   havaskorlarda hoshiyali xo’rozlar va oq tovuqlar bo’lgan. Ularni o’zaro chatishtirilganda avlodda 40 ta hoshiyali xo’roz va tovuqlar hamda 38 ta oq tovuq va xo’rozlar olingan. Ota-onalar va duragaylarning genotipini aniqlang?
   

13- masala. Seleksionerlar ayrim hollarda endi tuxumdan chiqqan jo’jalarning jinsini aniqlashi mumkin.

Ota-onalar qanday genotipga ega bo’lganda buni amalgam oshirish mumkin?

Ma`lumki, tillarang geni (jigarrang) kumush ( oq) rang geniga nisbatan dominant bo’lib, jinsiy X- xromasomada joylashgan. Erkak jinsi geterogametalidir.

14- masala. Tovuqlarda patining rangini taminlovchi gen jinsiy X xromasomada joylashgan holda irsiylanib, B gen panting chipor, b- qora rangda bo’lishini taminlaydi. Tajribada chipor tovuq qora xo’roz bilan chatishtirilgan. F1 da olingan tovuq va xo’rozlar qanday genotip va fenotipga ega bo’lgan? F1 da olingan tovuq va xo’rozlar o’zaro chatishtirilib, F2 da 80 ta

parranda olinsa, ulardan nechtasi chipor, nechtasi qora patli bo’ladi?

Jinsi bo’yicha qanday ajralish namoyon bo’ladi?