Genetika akadem ik litsey o ‘quvchilari uchun darslik

A iA1A 2A2
b o ‘lib, ular 
quloq suprasining uzunligi 28 sm ga teng, ikkinchi zotini genotipi 
a1a1a2a 2
b o ‘lib, ular quloq suprasining uzunligi 
12
sm ga teng. 
Bunday zotlarni o ‘zaro chatishtirilsa birinchi avlod duragaylarining 
quloq suprasi uzunligi necha sm b o ‘ladi? Ikkinchi avlodda ajralish 
nam oyon b o ‘ladimi? N echta genotipik va fenotipik sinflar hosil 
b o ‘ladi?
7. M akkajo‘xorining so‘tasi 24 va 12 sm uzunlikda b o ‘lgan 
ikkita navi chatishtirilgan. Agar har bir dom inant gen so‘taning 
6 
sm, retsessiv gen 3 sm uzunligini nam oyon qilsa, u holda birinchi 
avlod duragaylarda so‘taning uzunligi qancha b o ‘ladi? Ikkinchi 
avlodda qanday ajralish kuzatiladi? F
2
dagi 960 ta o ‘simlikdan 
nechtasi 1 ta, nechtasi 2 ta, nechtasi 3 ta dom inant genli b o ‘ladi?
Mustaqil tayyorlanish uchun topshiriqlar
1. Allel genlarning o‘zaro ta ’siri shakllari haqida nimalarni bila­
siz?
2. Allelmas genlarning o‘zaro ta’siri shakllari haqida-chi?
3. Ko‘p allellik nima? Unga misollar keltiring.
4. Epistaz haqida nimalarni bilasiz?
5. “Joylashish samarasi” haqidagi tushunchaga egamisiz?
6
. Komplementarlik deganda nimani tushunasiz? Unga misollar 
keltiring.
7. Polimeriya nima? Polimer genlar deb qanday genlarga aytila-
di?
Test topshiriqlari
1. K op allellik qanday kelib chiqadi?
A) Duragaylashish natijasida B) Krossingover natijasida
C) Xromosomalar mutatsiyasi natijasida D) Bitta gen mutatsiyasi nati- 
jasida E) Genom mutatsiyalari natijasida
2. Noallel genlar o ‘zaro ta ’sirini k o ‘rsating.
A) Penetrantlik B) O‘ta dominantlik C) Polimeriya D) Ko- 
dominantlik E) Pleotropiya
3. Odamlarda bo‘y uzunligi qanday genlar tomonidan aniqlanadi?
A) Komplementar B) Epistatik C) Polimer D) Plazmatik E) Ku-
mulativ

---

51
4. Polimeriyada belgilarning ajralishi qanday nisbatda kuzatiladi?
A) 9 : 7 B) 15 : 1 C) 9 : 3 : 3 : 1 D) 12 : 3 : 1 E) 9 : 3 : 4
5. 9 : 7 nisbatda belgilar ajralishi qanday o ‘zaro ta ’sir shaklida
kuzatiladi?
A) Komplementarlikda B) Polimeriyada C) Retsessiv epistazda
D) Kriptomeriyada E) Dominant epistazda
6. Agar ota va onada I I qon guruhi bo‘lsa, ulardan I qon guruhli
bola tug‘ilishi mumkinmi?
A) Yo‘q B) Agar ular geterozigotali bo‘lsa mumkin
C) «Bombey fenomeni»da mumkin
D) Komplementar o ‘zaro ta’sir natijasida mumkin
E) B va C javoblar to ‘g‘ri
7. Qanday o ‘zaro ta ’sir shaklida har ikkala allel o ‘z ta ’sirini ba-
ravar yuzaga chiqaradi?
A) O‘ta dominantlik B) Chala dominantlik C) Kodominantlik
D) Komplementarlik E) Retsessiv epistaz
8. h alleli gomozigota holatida IA va IB larni yuzaga chiqarmasligi
qanday o ‘zaro ta ’siga misol bo‘ladi?
A) D om inant epistazga B) Kriptomeriyaga C) Komple- 
mentarlikka D) Retsessiv episzatga E) Polimeriyaga
9. Genning funksional holati qo‘shni genga bog‘liq bo‘lishligi qan­
day o ‘zaro ta ’sirga kiradi?
A) Epistaz B) Polimeriya C) Kodominantlik D) Joylashish sama- 
rasi E) Komplementarlik
10. Odamning quyidagi belgilaridan qaysi biri poligen hisoblanadi?
A) ABO qon guruhlari B) Braxidaktiliya C) Aqliy qobiliyat, tana
tuzilishi D) Fenilketanuriya E) O‘naqaylik
11. Har xil dominant allelmas genlarning bitta belgini kuchaytirishi-
ga nima deb ataladi?
A) Gipostatik B) Epistatik C) Polimer D) Komplementarlik
12. Pushti rangli donli bug‘doyning genotipi qaysi javobda?
A) AiAi A
2
A
2
B) A A A 2a 2 C) A A a 2a 2 D) A ^ a 2a 2