Gazlarning elementar kinetik nazariyasi. Gazlar kinetik nazariyasining bosimga oid tenglamasi molekula erkin yugurish yo

1. MODDA HOLATI HAQIDA TUSHUNCHA
Tekshirilayotgan jismlar to`plamini biz jismlar sistemasi yoki soddagina qilib sistema deb ataymiz. Masalan, suyuqlik va u bilan, muvozanatdagi bug. Xususiy holda, bitta jism ham sistemani tashqil qiladi. Har xanday sistema T, R, V parametrlari bilan farq qiluvchi holatlarda bo`lishi mumkin. Sistemaning holatini xarakterlovchi bunday fizik kattaliklarga holat parametrlari deb ataladi. Sistemaning muvozanat holati deb shunday holatga aytiladiki, bu holatda sistemaning barcha parametrlari tayin bir qiymatlarga ega bo`ladi. Bu qiymatlar tashqi sharoit ( sistemani o`rab turgan ) o`zgarmasa istalgancha vaqt davomida o`zgarmasdan koladi.

Agar koordinata o`qlariga qandaydir ikki parametr qiymatlari qo`yilib chiqilsa, u holda sistemaning istalgan muvozanat holatini o`sha grafikda 1 ta nuqta bilan tasvirlash mumkin. Muvozanatsiz holatni bunday tasvirlab bo`lmaydi, chunki muvozanatsiz holatda hech bo`lmaganda holat parametrlaridan bittasi tayinli bir qiymatga ega bo`lmaydi.

Sistemaning 1- muvozanat holatidan 2- muvozanat holatiga o`tishi jarayondir. Muvozanat holatlarning uzluksiz ketma-ketligidan iborat bo`lgan protsess muvozanatli jarayon deb ataladi. Juda sekin o`tadigan protsessgina ( porshenni sekin siqish ) muvozanatli protsess bo`ladi, shuning uchun muvozanatli protsess abstraksiyadir.

Muvozanatli protsessni grafikda tegishli egri chiziq bilan tasvirlash mumkin. Muvozanatsiz protsesslarni grafikda shartli ravishda punktir egri chiziq bilan tasvirlaymiz. Muvozanat holat va muvozanatli protsess tushunchalari termodinamikada katta rol o`ynaydi. Termodinamikaning barcha miqdoriy xulosalarini faqat muvozanatli protsesslargagina kullash mumkin.