Gazlarda ko`chish hodisalari

2.Statsionar diffuziya: Gaz aralashmalaridan birining diffuziyasi X yo`nalishda ro`y berayotgan bo`lsin. Bu yo`nalishda konsentrasiya gradiyenti vaqt o`tishi bilan o`zgarmasdan qolsin. Bunday holdagi diffuziya, ya`ni ixtiyoriy ikki nuqta orasidagi konsentrasiyalar farqi o`zgarmasdan qoladigan holda yuz beradigan diffuziyaga stasionar diffuziya deb ataladi.
Stasionar diffuziyadan foydalanib, diffuziya koeffisiyentini topishga harakat qilamiz. Diffuziya yo`nalishiga (x ga) perpendikulyar bo`lgan S yuzani olaylik (7-rasm). Aniqlik uchun n₁>n₂ deb olaylik. Yuzaning har ikki tomonidagi konsentrasiyalar farqi tufayli X o`qi bo`ylab yuzaga keluvchi diffuziya oqimi S yuzaning 1 sm² ni 1 c da x o`qning musbat qiymatlari yo`nalishida kesib o`tayotgan molekulalar soni N<sub>1</sub> bilan ana shu vaqt ichida qarama-qarshi yo`nalishda kesib o`tayotgan molekulalar soni N<sub>2</sub> orasidagi ayirmaga teng bo`ladi:
(7-2)
Agar barcha molekulalar birday tezlik bilan harakat qilmoqda deb olinsa, u holda molekulalarning harakati barcha o`qlar bo`ylab teng ehtimolli ekanini hisobga olib, N₁ va N₂ larni quyidagi munosabatlar orqali ifodalash mumkin:
(7-3)
Bu yerda va molekulalarning S yuzaning ikki tomonidan masofadagi konsentrasiyalari.
U holda diffuziya oqimi N₁ yuqoridagi tenglamalarga binoan quyidagicha aniqlanadi: (7-4) bu yerda - bir-biridan 2 masofada turgan nuqtalardagi konsentrasiyalar farqi. Agar konsentrasiya gradiyenti qiymati bo`lsa, bu farq (7-5) ga teng bo`ladi. (4) ni e`tiborga olib, diffuziya oqimi uchun quyidagi ifodani hosil qilamiz: (7-6)
Bu ifodani Fik qonuni ifodasi (7-7) bilan taqqoslab diffuziya koeffisiyenti uchun bizni qiziqtirgan ifodani olamiz: (7-8)
Bu ifodadagi bosimga teskari proporsional bo`lganligi uchun diffuziya koeffisiyentining ham gaz bosimiga teskari proporsional ekanligi kelib chiqadi. ga proporsional, bundan tashqari temperaturaning ortishi ning biroz bo`lsada ortishiga olib keladi. Shu sababli diffuziya koeffisiyenti dan kattaroq bo`lgan miqdorga proporsional.