Gapning uyushiq bo‘laklari haqida ma’lumot Bir umumiy bo‘lakka tobe bog‘lanuvchi, bir XIL sintaktik vazifa bajaradigan, o‘zaro teng bog‘lovchilar va sanash ohangi yordamida bog‘langan

Ajratilgan izohlovchilar, asosan, izohlanmishdan keyin keladi va o‘ziga xos ohang bilan aytiladi. Ajratilgan izohlovchilar ko‘pincha egaga taalluqli bo‘ladi: O‘g‘lim, qo‘zichog‘im, orom olyapti. Birozdan so‘ng Hasan aka, fizika o‘qituvchisi, kirib keldi.

Kiritmalar

So‘zlovchining o‘zi bayon etayotgan fikrga ishonch, gumon, achinish kabi munosabatlarini ifodalovchi sintaksis birliklari kirish so‘zlar deyiladi. Kiritmalar gapning, xususan, matnning umumiy mazmuniga aloqador bo‘lsa-da, gapdagi biror bo‘lak bilan hokim-tobelik aloqasiga kirmaydi, shuning uchun ular gapdagi boshqa bo‘laklardan yozuvda vergul, tire, ba’zan qavslar bilan, talaffuzda esa kichik to‘xtamlar bilan ajratiladi.

Kiritmalar so‘zlovchining o‘zi bayon etayotgan fikrga munosabati (ishonchi, gumoni, tasdig‘i, inkori va hokazo), fikrning birovga nisbatlanishi (mansubligi, aloqadorligi), o‘z fikri tarkibiy qismlarining ahamiyatliligi darajasi (birinchidan, ikkinchidan va hokazo), fikriga va uning tarkibiy qismlariga doir bayon etadigan qo‘shimcha axboroti yoki izohi kabi rang-barang ma'nolarni ifodalaydi.

• 
  Ishonch munosabati: albatta, shaksiz, shubhasiz.
  
• 
  Gumon munosabati: balki, ehtimol, chamasi, shekilli.
  
• 
  Tasdiq munosabati: to‘g‘ri, darhaqiqat, haqiqatan.
  
• 
  Achinish munosabati: afsus, afsuski, attang.
  
• 
  Fikrga yakun yasash munosabati: alqissa, xullas, demak, nihoyat.
  
• 
  Fikrning kimga qarashli ekanligi: menimcha, uning ta’kidlashicha, fikri ojizimcha, aytishlaricha.
  
• 
  Fikrning tartibi: birinchidan, ikkinchidan, avvalo, avvalambor.
  
• 
  Quvonch munosabati: xayriyat, shukur.
  
• 
  Ajablanish munosabati: ajabo.
  
• 
  Fikrni dalillash: masalan, jumladan. Masalan, Jumladan, barchamiz bu ishga mas’ulmiz.
  

Kiritmalar barcha bo‘laklar kabi sodda va murakkab bo‘ladi. Sodda kiritmalar so‘zlar va so‘z-gaplar bilan, murakkab kiritmalar esa so‘z birikmalari, kengaygan birikmalar va gaplar bilan ifodalanadi.