Gapirish ko’nikmasini shaklllantirish usullar


Gapirish ko’nikmasini shaklllantirishda mashqlar tizimi



Download 54,7 Kb.
bet2/2
Sana24.06.2022
Hajmi54,7 Kb.
#700694
1   2
Bog'liq
Gapirish ko’nikmasini shaklllantirish usullar

Gapirish ko’nikmasini shaklllantirishda mashqlar tizimi
Gapirishni boshlash vaqti keldi va ba'zi odamlar uchun bu jarayonni sekinlashtiradi va murakkablashtiradi va murakkablashtiradigan psixologik to'siq yuzaga keladi. Siz mening boshimda oddiy taklifni amalga oshirasiz, lekin uni bironta so'z deb e'lon qilishingiz qiyin. Va shuning uchun:
Agar siz o'rganayotgan bo'lsangiz ingliz tili Bu erda tez-tez aytilmagan joyda har kuni, kundalik ingliz tillarida etarli tajriba olishda qiyinchiliklarga duch kelishingiz mumkin.
Xo'sh, muloqot paytida siz aslida ona tilida so'zlashayotganini aytasiz?
Boshqalar bilan birga darsliklar ta'lim berish imtiyozlariNodavlat notiqlar uchun maxsus yaratilgan, boshqa mamlakatlarning talabalari aniq va oddiy dialoglarni o'z ichiga oladi.Qang so'zlari, ibiyalar, urg'u, katta tezlik va noto'g'ri grammatika ularning ma'nolarini tushunishingizni osonlashtirmaydi.
Siz og'zaki til amaliyotiga borishingizdan oldin, haqiqiy ingliz tili o'xshashligini yaxshi tushunishingiz kerak.
So'zda so'z - eng kam mahorat!
Shubhasiz nutqda siz juda tez-tez mashq qilasiz, chunki suhbat paytida ko'proq sukut saqlashni afzal ko'rasiz. Ehtimol, bu sizning tilga qodirligingizda sizga etarlicha ishonchli emasligingiz bilan izohlanadi. Yoki, ehtimol, siz uyda yoki sinfda o'rganganingiz uchun sodir bo'ladi va sizning ko'pchiligingiz o'qish, yozish va tinglash uchun boradi
Ingliz tilida jonli muloqot qilishni xohlasangiz-u, ammo atrofingizda na ingliz, na amerikalik va na boshqa ingliz tilini ona tili sifatida gapiradigan kishi bo’lmasa – bu Sizning ingliz tilida suhbatlashish imkoniyatingiz umuman yo’q, degani emas! Yaqinda IELTS o’rgatish guruhimdagi o’quvchilarim bilan ingliz tilida gaplashishning haqiqiy, jonli mashq qilish imkonini topdik. Termiz shahridan turib internet orqali Amerika, Avstraliya, Angliya fuqarolari bilan internet orqali jonli muloqotga kirishdik. O’quvchilarim naushnik va mikrofon orqali internetga ulangan kompyuterdan foydalangan holda ingliz tilini ona tili sifatida gapiradigan kishilar bilan suhbatlashishdi. Bu mashq ularning gapirish va eshitish ko’nikmalarini rivojlantirishga katta yordam berdi. Eng qulayi shu-ki, jonli ingliz tilidagi suhbat biz uchun juda foydali va to’liq bepul bo’ldi. Bu usuldan Siz ham foydalanishingiz va ingliz tilidagi ko’nikmalaringizni yanada oshirishga harakat qilishingiz mumkin.
Og‘zaki nutqqa o‘rirish. Og‘zaki nutqiy muloqotga o‘rgatish, tinglab tushunish va gapirish orqali amalga oshiriladi. Bu еrda gapiruvchi axborot bеrish jarayonida nutqiy muloqotni amalga oshirsa, tinglovchi esa uni tinglash va tushunib olish orqali nutqiy muloqotni amalga oshiradi. Suhbat davomida gapiruvchi bilan tinglovchining rollari (o‘rin) almashib turadi, ya'ni ular navbat bilan goh tinglab, goh gapirishlari mumkin. Og‘zaki nutqiy muloqot bir tomonga yo‘naltirilgan bo‘lishi ham mumkin. Bunda birinchi shaxs faqat gapiradi, ikkknchisi esa tinglaydi. Bunday holatdagi nutqni bir tomonlama yo‘naltirilgan nutq, ya'ni "Monologik" nutq dеb ataymiz.
Gapiruvchi va tinglovchining o‘rni almashib turgandagi nutq shakli "Dialogik" nutq dеb ataladi. Monologik nutq ayrim bir kishi bеrayotgan malumot monolog dеyiladi. U ma'ruza usulida, radio orqali bеrish mumkin. Monologik nutqning o‘ziga xos hususiyatlari bo‘lib, quyidagilardan iborat Monologik nutqgach fanga yo‘naltiridgan bo‘ladi.
Monologik nutqqacha, qancha ko‘p aytilsa, shuncha ko‘p oz ko‘zlanadi/
Monolsgik nutq lingivstik grammatik strukturada bo‘ladi. Monologik nutqda talaffuzga katta etgibor bеriladi.

Yaxshi gaplashadigan ingliz tili juda muhimdir, chunki bu sizning fikrlaringiz va g'oyalaringizni suhbatdoshga yaxshiroq etkazishga imkon beradi. So'zlarni va iboralarni xotirada tiklash azobidan har bir jumla o'zimizdan siqib chiqarilishi kerak bo'lganda, biz o'zimizga ishonchsiz va bezovtalanamiz va biz ingliz tilidagi munozaralarda teng sharoitlarda qatnashishni va o'z taassurotlarimizni do'stlarimiz bilan bo'lishishni xohlaymiz.
O'zingizni tinglash dastlab g'alati tuyuladi, lekin siz bunga ko'nikasiz. Ingliz tilida so'zlashadigan kishining qisqa audio yozuvini ijro eting, so'ngra o'zingizni yozib oling, iborani takrorlang, farqlarni tahlil qiling va qaytadan urinib ko'ring. Vaqt o'tishi bilan sizning talaffuzingiz yaxshilanadi. Bunday yozuvlar uchun ajoyib vosita Soundcloud.
2. Ovoz chiqarib o'qing, ayniqsa dialoglarni
Ovoz chiqarib o'qish gapirish bilan bir xil emas, lekin ovoz mushaklarini mashq qilish uchun juda foydali. Kuniga 5-10 daqiqa davomida ovoz chiqarib o'qing va qaysi tovushlarni talaffuz qilish siz uchun eng qiyin bo'lganini sezasiz. Dialoglarning transkripsiyasini toping va ularni do'stingiz bilan o'qishga mashq qiling, shuningdek, tez-tez ishlatiladigan inglizcha iboralarni yodlashda foydalidir.
3. Dush paytida yoki haydash paytida ingliz tilida qo'shiq ayt
Ommabop qo'shiq so'zlari ko'pincha so'zlashuv lug'atidan foydalanadi, shuning uchun siz qo'shiq paytida umumiy so'zlashuv iboralarini o'rganishingiz mumkin. Inson xotirasi shunday yaratilganki, musiqa bilan eshitiladigan so'zlarni yodlash shunchaki musiqasiz she'r yodlashdan ko'ra osonroqdir.
4. Qisqa videofilmlarni tomosha qiling va eshitganlaringizni takrorlang
You Tube - bu chet tillarini o'rganish uchun ajoyib manba va ehtimol sizda allaqachon sevimli kanallar mavjud. Ingliz tilida qisqa videofilmlarni tomosha qilish va ularni yodlash juda foydali. Uzoq videolarda sizning e'tiboringiz tarqoq bo'lishi mumkin. Ushbu mashq yordamida muvaffaqiyat kaliti chindan ham diqqat bilan tinglash va so'zlar va talaffuzga e'tibor qaratishdir.
5. Ingliz tilida bosh va undosh tovushlarni o'rganing
Fonetik jadval - ingliz tilidagi unli va unli undoshlar ro'yxati. Ushbu tovushlarni qanday talaffuz qilishni o'rganish sizga ingliz tilida toza gapirishga yordam beradi.
6. Schwaga e'tibor berishni o'rganing
Bilasizmi schwa nima? Bu ingliz tilidagi eng keng tarqalgan tovush.
Biz buni doim o'qituvchi va boshqalar kabi so'zlarda ishlatamiz.
7. Kuchli va kuchsiz so'z shakllarini o'rganing
Ingliz tili - bu vokal signallari va aksanlari tili, demak biz ba'zi so'zlarning kuchli va kuchsiz shakllaridan foydalanishimiz mumkin. Har bir gapda ularning qaysi birini ta'kidlash kerakligini aniq tushunishingiz kerak.
8. Stress qoidalarini eslang
Bir so'zda bir nechta unli bo'lsa, qaysi birini ta'kidlash kerakligini bilish juda muhimdir. Agar transkripsiyada ta'kidlangan unli tovush ustida joylashgan kichik vertikal chiziqqa e'tibor bersangiz, buni eslash oson.
9. Ta'kidni gaplarga joylashtiring
Ingliz tilidagi har bir jumlada so'z yoki iborani ovoz bilan ajratib ko'rsatish odatiy hol bo'lib, tinglovchilarga eng muhimi nima ekanligini tushunishga yordam beradi. Noto'g'ri so'zni ta'kidlash yoki biron bir narsani ta'kidlamaslik, tinglovchilarni chalkashtirib yuborishi yoki sizning aytganingizni noto'g'ri tushunishiga olib kelishi mumkin.
10. Barqaror kommunikativ iboralarni yodlang va ulardan foydalaning
Ushbu iboralar har doim suhbat paytida faol ishlatiladi, shuning uchun ularning bilimlari suhbatdagi imkoniyatlaringizni kengaytiradi. Ushbu iboralarning ma'nosi va kommunikativ funktsiyasidan tashqari, ularning to'g'ri talaffuzini o'rganish kerakligini unutmang.
11. Oddiy iboralarni bilib oling
So'zlar yolg'iz qolishni yoqtirmaydi, ular odamlar singari do'stlar bilan vaqt o'tkazishni afzal ko'rishadi. Yaqin do'stlikni rivojlantirganlarni bilish va ulardan to'g'ri foydalanish kerak.
12. Doimiy fe'llarni jumlalar bilan almashtiring
Ko'pgina ingliz tilini o'rganuvchilar, nima uchun ona tilida so'zdoshlar shu qadar ko'p frazali fe'llardan foydalanishlarini tushunmaydilar, shu bilan bir qatorda bir xil ma'noga ega oddiy so'zlar ham mavjud. Ingliz tili lotin tilidan juda ko'p narsalarni olgan, shuning uchun tarixan shunday bo'lganki, unda ko'plab frazali fe'llar mavjud va agar siz ushbu tilning ona tilini biluvchilarni bilmoqchi bo'lsangiz, unda siz ushbu fe'llarni bilishingiz va ulardan foydalanishingiz kerak.
13. Qisqa avtomatik javoblarni yodlang
Ko'plab ona tillar avtomatik ravishda savollarga javob beradi: to'g'ri, yaxshi, muammo yo'q, yaxshi, yaxshi rahmat, bir daqiqa, siz xush kelibsiz, yaxshi, men buni amalga oshiramiz! hazillashyapsiz, to'g'rimi ?, kerakmi? va hokazo. Ushbu javoblarni bilib oling va ulardan foydalaning.
14. Izohli uslubdan foydalaning, ingliz tilida hikoyalarni aytib bering
Odamlar hayotiy voqealarni baham ko'rish uchun yaratilgan. Odatda, voqea uchun o'tgan zamonning turli shakllari ishlatilgan, ammo ba'zida u hozirgi zamon bo'lishi mumkin. O'zingizning hikoyalaringizda ularni qo'llashning murakkabliklarini o'rganing.

15. To'xtashni o'rganing


Inglizcha so'zlarni tezda talaffuz qilish sizni yaxshi notiqga aylantira olmaydi. Siz har doim pauza qilishni bilishingiz kerak, shunda tinglovchi sizning so'zlaringiz haqida o'ylaydi, javob beradi yoki keyin nima deyishingizni taxmin qilishga harakat qiladi. O'zingizni sahnada aktyor ekanligingizni tasavvur qiling - mana shu tarzda ingliz tilida gaplashishingiz kerak.
16. So'zlar tuzishni o'rganing
Bir nechta so'zlarni biriga qo'shish yoki keraksiz so'zlardan qochish ko'pincha ingliz tilida ishlatiladi. Bu erda siz bilan uchrashganimdan xursand bo'lgan ibora keltirilgan bo'lib, u keraksiz deb tashlanadi. Bunday iboralar juda ko'p - ularni o'rganish va ishlatish kerak.
17. Ona tilida so'zlashuvchilar uchun keng tarqalgan inglizcha talaffuz xatolarini yodlang
Ko'pgina tillarning mahalliy ma'ruzachilari inglizcha tovushlarni talaffuz qilishda turli xil qiyinchiliklarga duch kelishmoqda. Rus tilida so'zlashuvchilar inglizcha tovushlarni talaffuz qilishda yo'l qo'yadigan keng tarqalgan xatolarni tekshiring va ularni tuzatishga harakat qiling.
18. Sizga yoqqan aksanni tanlang va uni taqlid qiling
Biz har doim turli millat vakillari bilan hissiy aloqada bo'lamiz. Ingliz tilining qaysi talaffuzi sizga yaqinroq ekanligini tanlang (amerika yoki ingliz) va unga amal qilishga harakat qiling.
19. Taniqli odamdan o'rnak oling va uni yaxshi notiqga aylantiradigan narsani aniqlang.
Siz Barak Obama, Stiv Djobs yoki Beyonsega o'xshamoqchimisiz? O'zingiz uchun obro'li odamni tanlang va uning nutq uslubi va aksanini takrorlashga harakat qiling.
20. Ovozni aniqlash uchun oynadan yoki qog'oz varag'idan foydalaning.
Ingliz tilida talaffuz qilinishi kerak bo'lgan juda ko'p tovushlar mavjud, ularni o'rganing va to'g'ri talaffuz qilishni o'rganing.
21. Til twistlarining talaffuzini mashq qiling
Tong twisterlari - bu ingliz va undagi ba'zi og'ir tovushlarning talaffuzini yaxshilash uchun mo'ljallangan maxsus iboralar.
Tez aytishga urinib ko'ring: qanday dahshatli til twister. Qanday dahshatli til twister. Qanday dahshatli til twister.
22. Ismlarni, sanalarni va raqamlarni ayting
Bu biroz ibtidoiy maslahatga o'xshab qolishi mumkin, ammo agar siz ularni talaffuz qilishni mashq qilmasangiz, tez orada ismlar, sanalar va raqamlarni qanday talaffuz qilishni unutishingiz mumkin.
23. Oddiy intonatsiya texnikasini o'rganing
Intonatsiya ingliz tilining ancha murakkab qismidir, ammo bu suhbatdoshning his-tuyg'ularini va his-tuyg'ularini ifoda etish uchun juda muhimdir.
24. Artikulyatsiya texnikasini o'rganing
Artikulyatsiya bizga turli xil tovushlarni chiqarishga yordam beradi. Tishlarga ta'sir qiladigan, lablar va til kabi joyni o'zgartirishi mumkin bo'lgan sobit elementlardan iborat.
25. Mahalliy ingliz tilida so'zlashuvchilar nutq paytida foydalanadigan harakatlarni takrorlang

Gapirish obyektiga o‘z munosabatini bildirish, o‘z histuyg‘ularini ifodalash yana bir belgi hisoblanadi. Nutq mazmuni gapiruvchining holati, fikr-mulohazasi, hayotiy tarzi kabilarga mos tushmogl lozim. Xullas, gapirishda moyiilik (motivatsiya), tinglovchiga mo‘ljallanganlik, vaziyat (situativ) va his-tuyg‘uni ifodalovchi xususiyatlar namoyon bo‘ladi. Gapirishga qo‘yiladigan talablaming miqdori va sifat ko‘rsatkichlari o‘quv dasturida keltiriladi. Unda o‘quvchining har bir sinfda qaysi mavzu va vaziyatlar bo‘yicha nechtadan replika ayta olishi ko‘rsatiladi.


Gapirish jarayon bo‘lganligidan, eng awalo, unda fikr bayon etishga moyiilik (motivatsiya) tomoni ko‘zga tashlanadi. Gapirish mayli ichki va tashqi turtki (motiv)lar zaminida paydo bo‘ladi.
tajribasida uchratmagan yangi birikmalarni shakllantiradi. Bunda, jumladan, yirikroq nutq birliklari, mavzu va ularning bir nechtasi yig‘indisi bo‘lishi ham mumkin. Birlashtirish birligi qilib, so‘z, sintagma, jumla belgilangan. So‘z birikmalarini alohida e’tibor berib o‘rgatish zarur, chunki, jiddiy qiyinchiliklar shu hodisada yuz beradi. Oldingi ikki mexanizm amali ushbu birlashtirish jarayoniga ko‘p tomondan bog'liq. Yaratish qobiliyatiga ko‘ra nutq mahsuli (matn) yuzaga keladi. Binobarin, birlashtirish mashqlari nutqiy yo‘nalgan bo‘lishi kerak.
Download 54,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish