Gap va uning turlari

His-hayajon ifodalashiga ko'ra gap turlari. Bu jihatdan gaplar ikki turga bo'linadi:

1. his-hayajonga ega bo'lmagan gaplar.

   
   

2. his-hayajon yoki undov gaplar. His-hayajonga ega bo'lmagangaplarga darak gap, so'roq gap, buyruq gaplar kiradi.

   
   

His- hayajonli gaplar. Kuchli his- hayajon bilan darak, so'roq, buyruq gaplardan hosil bo'lgan gaplar his-hayajon gap deyiladi.

Masalan:

Har aytganing buyuk jangnoma.

Qayga desang qaytmay keturman.

His-hayajon gaplar qmidagi ma'nolarni ifodalaydi:

1. Darak: E, biz bunaqa imtihondan endi o'tayotganimiz yo'q!

2. So'roq: Naqadar chiroyli manzara-a?! (Sh. R.) Ona!Dunyoda bundan yoqimliroq so'z bormikan?!

3. Buyruq: Baxtimizga mustaqillik omon bo'lsin!

   
   

4. Shodlik. quvonch. tantana:Alisherni alla aytib uxlatgan ona!Og'ishida Bobur kamolga yetgan ona!Torobiyni ulug' jangga jo'natgan ona!Sharaf senga, obro’ senga, senga tantana!Sharaflarga muyassarsan ey, ulug' ona! (M. Sh.)S.Taajjub: Shunday erkin zamonlar ham kelar ekan-a?!

   
   

6. Qayg'u. afsus: Esiz taqdir ekan qaydan bilibmiz! ("Navoiy"drammasi).