Galogenlar. Galogenlarning vodorodli birikmalari galogenlarni kislorodli birikmalari, oinishi va xossalari

LABARATORIYA ISHI №15
GALOGENLAR. GALOGENLARNING VODORODLI BIRIKMALARI GALOGENLARNI KISLORODLI BIRIKMALARI, OINISHI VA XOSSALARI
Kerakli asbob va reaktivlar: Shtativ, gaz gorelkasi, tomizgich voronka, probirkalar, 100-200 ml li stakan, yassi tubli kolba, gaz o’tkazuvchi nay, indikator, mis sim, ko’k lakmus eritmasi, fuksin eritmasi, indigo eritmasi (yoki siyoh), benzol (yoki benzin), J₂ kristali, Br₂,Cl₂ li suv, Mg, Zn, Sb, Al kukuni, qizil fosfor, (CH₃COO)₂Pb yoki Pb(NO₃)₂, Ca(OH)₂, Na₂CO₃, Na₂SO₄, HNO₃, NaCl, NaBr, NaJ, H₂SO₄, AgNO₃,KMnO₄, HCl, H₂S, KBr, MnO₂, KJ.
Erkin holdagi galogenlar, galogenid va boshqa kons. kislotalar bilan o’tkaziladigan barcha tajribalar mo’rili shkafda juda ehtiyotkorlik bilan bajarilishi lozim.
Xlor bilan yoki brom bug`i bilan zaharlangan odamni darhol ochiq havoga chiqarib, unga 2-3% li ammiak eritmasidan hidlatish kerak. Tanaga suyuq brom sachrasa shu joyini, avval quruq paxtaga yaxshilab artib, so’ngra 10% li soda eritmasi bilan yuvish kerak.
Agar zaharlangan yoki jarohatlangan odam og`ir ahvolda bo’lsa darhol vrachga murojaat qilish zarur.

1-tajriba. Xlor va xlorli suvning olinishi. Rasmda ko’rsatilgandek asbob yig`ing. Gaz o’tkazuvchi nay ulangan kolbaga 5g KMnO<sub>4</sub> kristalidan soling va uni tomizgich voronka o’rnatilgan probka bilan berkiting. Tomizgich voronka kons. HCl eritmasidan 30 ml quying va jo’mragini sekin ochib, kislota eritmasidan KMnO<sub>4</sub> ustiga tomchilatib qo’shing. Gaz o’tkazuvchi nay uchini silindrning tagigacha tushirib, ajralayotgan xlorni ikkita silindrga yig`ing, silindr og`zini shisha plastinka bilan bekitib qo’ying (gaz ajralishi sekinlashishi bilan kolbani ohista qizdiring). Idishning xlor bilan to’lganini idish orqasiga oq qog`oz tutib, rangidan bilish mumkin.
Xlorli suv (Cl₂H₂O) hosil qilish uchun yassi tubli kolbaga 50 ml suv quyib, uni xlor bilan to’yintiring. Xlor va xlorli suv solingan idishlarni keyingi tajribalar uchun qoldiring.