17- fevral, 2022-yil
Yashash joyi (shahar, qishloq) nomi va uning kelib chiqish tarixini o‘rganish
|
Men Ellikqal`a tumani Guldursin OFYda yashayman. O`zimning yashash hududim tarixini o`rganishda men o`zimizning hududda yashovchi va tarixni biladigan insonlardan yordam so`radim. Undan tashqari, o`zimning maktabimda tarix fanidan dars beruvchi Gulbahor Yusupovadan anchagina yordam oldim.
|
18- fevral, 2022-yil
|
Alla va uning mohiyati.
Beshik to‘yi bilan bog‘liq urf-odat va dasturlar.
Beshikto‘y marosimi qanday tashkil qilinadi?
Kelinning onasi tomonidan beshikto‘yni oʻtkazish uchun nimalar olib kelinadi?
Bolani ilk bora beshikka kim belaydi?
Bolani beshikka belash jarayonida qanday so‘zlar aytiladi va qanday amalga oshiriladi?
Beshikka nimalar solinadi?
Bolani beshikka belashda aytiladigan alla?
|
Alla-qadimdan kelayotgan eng mashhur qo`shiqdir. Uni kuyga solib aytish uchun ham
Katta mahorat talab qilinadi. Hamma ayollar alla ayta oladi. Lekin, uni ta`sirli qilib ijro etish uchun ayolda ayollik hissi yuqori bo`lishi kerak. Beshikto`y-chaqaloq tug`ilgandan kamida 20 kun ichida o`tkaziladigan marosim hisoblanadi. Beshikto`yda kelin tarafning qarindoshlari beshik va yana boshqa sovg`alar
olib kelishadi. Beshikto`yda bolani beshikka solish marosimi bo`ladi, uning qulog`iga aytiladigan aytiladigan so`zlar bo`ladi(har kim o`z ko`nglidagini aytsa kerak).
|
19- fevral, 2022-yil
|
Chaqaloq tug‘ilishi bilan bog‘liq urf-odat va dasturlar (suyunchi, qirq chilla va h.k.)
Bolaning qulogʻiga azon aytib, ism qo‘ydirish marosimi qanday amalga oshiriladi?
Bolani chilladan chiqarish jarayoni qanday amalga oshiriladi?
Bolani chilladan chiqarishda uni choʻmiltiradigan suvga nimalar solinadi?
Bolani chilladan chiqarishda aytiladigan maxsus soʻzlar yoki duolar, qoʻshiqlar bormi?
|
Chaqaloq tug`ilgan har bir uyda xursandchilik bo`ladi. Tug`ilgan chaqaloqning suyunchisi olinadi. Suyunchi- chaqaloqning tug`ilganini birichi bo`lib aytish. Bu udumlarni o`rganish kimdir uchun oson, kim uchindir esa qiyin ko`rinishi mumkin. Tug`ilgan chaqaloqqa atab juda ko`p dasturlar qilinarkan. Ism qo`yish, qulog`iga azon aytish, chilladan chiqarish va hokazo.
Bola ma`lum vaqt chillada ham bo`ladi. Uni chilladan chiqarish odati ham bor. Uning uchun chaqaloqni yuvintirishadi, lekin oddiy suvga emas. O`zining maxsus suvi bo`larkan, shu suvga chaqaloqni cho`miltirishar ekan.
|
|
Bolaning tushovini kesish marosimi
Tushov kesish marosimi qanday tashkil qilinadi?
Tushov kesish marosimi sizning hududda qanday nomlanadi?
Tushov uchun, odatda, sizning hududingizda bolaning oyogʻiga aynan (yoki nimalar) bogʻlanadi?
Tushov kesish jarayonida qanday soʻzlar aytiladi?
Tushovi kesilgan bolaga qanday fotiha beriladi?
Bolaning birinchi sochi kimga kestiriladi?
Bu jarayonda aytiladigan maxsus soʻzlar bormi?
|
Bolaning tushovini kesish bizda yo`q. Lekin, unga o`xshash marosim bor (aslida, marosimga yotmas ekan). Bizda chaqaloqning buvisi yaxshi insonga havas qilgan bo`lsa, o`sha inson orqali bu marosim amalga oshiriladi. Marosim quyodagicha amalga oshadi:
Chaqaloqning buvisi kimgadir havas qilsa, o`sha inson chaqaloqni uch marta havoga otadi, keyin 3 marta boshining ikkala tarafidan ikki qo`li bilan ko`taradi va “Menga o`xshasin”deb tilak aytadi.
|
|