Gafurov adaxam anvarovich

rentgenologik mahlumotlar natijalarini klinik, 
laboratoriya, bahzan morfologik mahlumotlar bilan solishtirib ko‗rilganda 
to‗g‗ri interpretattsiya qilish mumkin. 
Tashxislashdagi hatolarning tahlili shuni ko‗rsatdiki, 30% xollarda 
shifokorlar nefrolitiaz tashxisini qo‗shimcha tekshiruvlarsiz faqat umumiy rentgen 
suratiga asoslanib qo‗yadilar. Buyrak sohasida yoki siydik nayi proektsiyasida 

---

22 
soyalar borligi nefrolitiaz tashxisini qo‗yishga asos bo‗lolmaydi. Faqat 
marjonsimon toshning soyasi kosacha–jom tizimi shaklini takrorlashi tashxis 
qo‗yishda shubxa tug‗dirmaydi. Siydik yo‗llarida haqiqiy toshlardan tashqari 
yolg‗on soyalar ham joylashishi mumkin. Tashxislash xatolari shu zaylida ortib 
boradi, chunki bahzi kasalliklar siydik–tosh kasalligiga o‗xshash simptomlar 
kompleksini beradi. 
siydik pufagi toshi qorin bo‗shlig‗i umumiy rentgenogrammasi 
Ekskretor va 
infuzion
 urografiya
diagnostikasida yetakchi urinni egalaydi 
va
asosiy usul bo‗lib hisoblanadi. Ekskretor va infuzion urografiya
- 
bu buyraklar 
va siydik nafakat morfologik xususiyatlari, balki fuktsional xolatini aniqlashga 
yordam beruvchi asosiy kontrast rentgenologik tekshiruvlardan bulib, ular 
buyraklar tomonidan kontrast moddani ajratishga asoslangan. Ekskretor 
urografiyaga bemor obzor urografiyaga kabi tayyorlanadi. Bemorga allergik 
reaktsiyani oldini olish uchun antigistamin preparatlar (dimedrol, pipolg‘fen va b.) 
Kilinadi. Bunday usul yordamida siydik chiqarish yo‗llarining morfologik va 
funktsional holati, 
tosh joylashagn urni, kosa-jomcha sistemasining uzgarishi
to‗g‗risida mahlumot olsa bo‗ladi. Bolalarda tez-tez uchraydigan qorindagi 
«sababsiz og‗riqlar»ni topishning imkoni bo‗lmaganda bezovta bo‗lish, 
xarxashalik va chinqirib yig‗lashlar, siydik sindromi, ayniqsa kichik yoshdagi 
bolalar 
siydigidagi 
minimal 
o‗zgarishlar (leykotsitlarning 6—8 dan, 
eritrotsitlarning 3—4 dan ko‗p bo‗lishi) ekskretor urografiya bajarilishiga bo‗lgan 
ko‗rsatmalardir. 

---

23 
Ekskretor urografiya uchun uch atomli suvda eriydigan kontrast moddalar—
tri-yodtrast (50 yoki 70%), verografin, 
triombriast
(76%li) keng qo‗llaniladi. 
Kontrast moddalar miqdorini aniqlashda bemorning yoshi, vazni, buyrak va jigar 
funktsional holatlarini inobatga olish zarur. Kontrast moddalar (verografin, 
urografin, uropolin va b.) 1-2 minut ichida vena ichiga kuyidagi dozalarda 
yuboriladi: kukrak yoshi 6 oygacha - 2 ml/kg, 6 -12 oy - 12-15 ml, 1-3 yoshda 15-
17 ml, 3-6 yosh - 17-19 ml, 6 yoshdan kattalarga - 20 ml. Umum qabul qilingan 
miqdor 1 ml/kg hisoblanadi. Kontrast moddalar shprits orqali tomir ichiga asta-
sekinlik bilan yuborilgandan keyin 3 yoshgacha bo‗lgan bolalarda 3, 10, 20 va 40, 
katta yoshdagilarda esa 5, 15, 30 va 60 daqiqalarda rentgenografiya o‗tkaziladi. 
Kontrast yuborilgandan 15 daqiqa o‗tgach, bemor tik holda rentgen qilinsa, 
buyrakda nefroptoz borligini aniqlash mumkin. Buyrak faoliyati sustlashgan 
taqdirda infuzion ekskretor urografiya, ya‗ni kontrast moddanitomchilab tomirga 
yuborish usuli qo‗llanadi.