Gafurov adaxam anvarovich

ulg‘tratovush bilan tekshirish
va dinamikasini kuzatish 
xomilada kogonok suvi miqdori kam bulganda kursatma bula oladi. 
Ulg‘trasanografiya xomilaning 12-15 xaftasidan boshlab buyrak va siydik yuli 
tugma rivojlanish nuksonlarini aniqlab beradi. Xomilaning 17-20 xaftasidan 
boshlab utt 90-95% aniqlik bilan fetal buyrakni tekshira oladi. Buyrak kosa va 
jomcha sistemasining kengayishi va buyrak parenximasining kalinligining 
kamayishi antenatal davrda xomilada gidernefroz borligidan dalolat beradi. 
Xomila gidronefrozi. Xomiladorlikning 34 xaftasi
Antenatal davrda buyrak agneziyasida kuchli kamsuvlilik kuzatilsa, 

---

88 
infravezikal obstruktsiyada siydik kopi xajmini kattalashishi va xomila oldi suvini 
kamayishi kuzatiladi. Buyrak kistoz anomaliyalari xam xomila oldi suvini 
kamayishi va buyrak soxasida kistalar kurinishi bilan kechishi mumkin. 
Antenatal davrda korrektsiya kilib bulmaydigan buyrak tugma 
nuksonlari aniqlanlanishi (polikistoz, buyrakning ikki tomonlama agneziyasi, 
kuplab buyrak nuksonlari) xomilani tuxtatishga kursatma bula oladi. 
Antenatal utt sezgirligi xomiladagi urologik nuksonlarni aniqlashda 68,8 – 
80% tashkil qiladi.
Chaqaloqni nuqsonlar bilan tug‗ilishiga olib keladigan yoki unga
Moyiligini oshiradigan faktorlar jumlasiga onaning bahzi kasalliklari kiradi.
Xomilada urologik kasalliklar borligini ko‗rsatuvchi faktorlarga xomila oldi 
suvlarini ko‗payishi yoki kamayishi, oldingi xomladorlikdan nuqsonli bolalarni 
tug‗ilganligi, avlodda yoki ota-onada irsiy kasalliklarni mavjudligi, qorindoshlar 
o‗rtasidagi nikox va x.k. Kiradi. Bundan tashqari xomilada urlogik nkqsonlarni 
rivojlanishida axamiyati katta faktorlar jumlasiga onaning yoshi, xomiladorlikni 
og‗ir kechishi, xomila tushib qolishiga xaf bo‗lishi, torch-infektsiya, onaning 
xomiladorlikning birinchi uch oyligida virusli kasalliklar bilan og‗rishi, 
ekstragenital kasalliklar va surunkali stress xolatlari kiradi 
Urologik nuqsonlarni antinatal aniqlash – ut tekshiruvining asosiy maqsadi 
emas. Muhim, va bahzan eng murakkab bo‗lgan vazifa – homiladorlikni davom 
ettirishdava tug‗ruqda optimal taktikani aniqlashdir. Qachonki, tekshiruvni 
o‗tkazayotgan mutaxassis chaqaloqlar siydik tizimi nuqsonli rivojlanishlarini,
ularning turli xil variantlarini bartaraf etish usullariva imkoniyatlarinito‗g‗ri 
aniqlay oladigan bo‗lsa, shuningdek nuqsonning kelgusida, shu bilan bir qatorda 
operatsiyadan keyingi davrda xam kechishini malakali ravishda oldindan aytib bera 
olsagina, bu vazifaning ratsional yechimini topish mumkin. Urologik 
nuqsonlarning haddan tashqari xilma-xilligi, ular chastotasining uzluksiz o‗sib 
borishi va tashxis qo‗yish murakkabligi, hatto neonatal jarroxlik markazlaridagi 
tajribali jarroxlarni xam kerakli taktikani aniqlashda qiyin ahvolga soladi. Shuning 
uchun homiladagi urologik nuqsonlar antinatal tashxislanganda paydo bo‗lgan 

---

89 
barcha savollar utt shifokori, akusher-ginekolog va neonatal xirurg va bahzan esa 
ancha 
tor 
doiradagi 
mutaxassislar 
(urolog, 
neyroxirurg, 
kardioxirurg)
hamkorligida optimal yechimini topishi mumkin. 
Homilada urologik nuqsonlar antinatal tashxislanganda akusherlik taktikasi 
nuqsonning turi va xarakteriga, bir yoki ikki tomonlama shikastlanganligiga va 
nuqson aniqlangan muddatga bog‗liq bo‗ladi. 
Homiladorlikni to‗xtatishni talab qiluvchi urologik nuqsonlarga biz 
quyidagilarni kiritamiz: siydik pufagi ekstrofiyasi kloakal shakli; 
Siydik naylari nerv-mushak displaziyasi; buyraklar autosom-retsessiv polikistozi; 
ikki tomonlama buyraklar ageneziyasi; ikki tomonlama buyraklar mulg‘tikistozli 
displaziyasi va ko‗plamchi rivojlanish nuqsonlari. 
Hozirgi kunga qadar bu nuqsonlarni davolash istalgan natijalarni 
Bermagan va operativ muolajalar qilinishidan qathiy nazar, bolalar normal ruhiy 
va jismoniy rivojlanishi uchun sharoitni, shuningdek muvofiq hayot tarzini 
tahminlab bera olmaydi.
Bundan tashqari, davolash imkoni bo‗lmagan va homiladorlik to‗xtalishi 
shart bo‗lgan buyraklar rn qatoriga ikki tomonlama ureterogidronefroz, ayniqsa 
homilada siydik pufagi kengayishi bilan birga uchrash holatlari kiritilishi shart. Bu 
pufak-uretral segmentda siydikning chiqishiga qarshilik qiluvchi to‗siqning 
joylashganligidan guvohlik berib, ko‗p holatlarda, ayniqsa, homilador ayolda 
qog‗onoq suvining kamligida o‗ta salbiy oqibatlardan darak beradi. Mahlum-ki, 
homilaning kam siydik ajratishi sabab bo‗lgan qog‗onoq suvining kamligi
ko‗pincha, chaqaloqlarda o‗pka gipoplaziyasiga olib keladi. Bunday holatlarda 
homiladorlikni to‗xtatishni tavsiya etish maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, 
chaqaloqlik davrida operativ muolajani talab etuvchi og‗ir ko‗plamchi yoki homila 
siydik tizimi qo‗shma rn holatlarida homiladorlik to‗xtatilishi zarur. Asosiy ehtibor 
shuningdek, homiladorlik to‗xtatilishini talab qiluvchi, homilasida buyraklar 
polikistozi (ikki tomonlama buyraklar og‗ir shikastlanishi bilan kechadigan nasliy 
kasallik) infantil (etilmagan) turiga bo‗lgan homilador ayollar tekshiruviga 
qaratilishi kerak. Korrektsiyalanmaydigan buyrak rn larida akusherlik taktikasi 

---

90 
shuningdek, ularning antinatal davrda aniqlangan muddatiga bog‗liqdir. 
Korrektsiyalanmaydigan buyrak nuqsonlarining erta antinatal aniqlanishi 
homiladorlikni 
to‗xtatishni tavsiya etish imkonini beradi, bunday rn 
homiladorlikning kech muddatlarida aniqlanganda esa akusherlik taktikasi 
o‗zgarmasligi mumkin va bunday holatlarda tug‗ruqni fiziologik yo‗l bilan olib 
borishga harakat qilish kerak.
Homila siydik tizimi korrektsiyalanadigan rn aniqlanganda utt yordamida 
dinamikada kuzatish lozim. Homiladorlikni davom ettirish va tug‗ruq taktikasi 
nuqson xarakteri, xamrohlik qiluvchi anomaliyalar, kam qog‗onoq suvlilik bor 
yoki yo‗qligi bilan aniqlanadi. Bir yoki ikki tomonlama gidronefrozda, shuningdek 
siydik naylari siydik pufagiga quyilish joyi torayishi natijasida rivojlangan 
ureterogidronefrozda homiladorlikni saqlash zarur, modomiki bu patologiyada 
davolash natijalari oldindan yaxshi oqibatlar xaqida gapirishga imkon beradi. Bir 
tomonlama buyraklar kistozli shikastlanishida xam bunday taktikani qo‗llab-
quvvatlash kerak. Gidro- va ureterogidronefrozning qog‗onoq suvi kam bo‗lmagan 
turida akusherlik taktikasi o‗zgarmaydi. Faqatgina bahzi bir holatlarda, qog‗onoq 
suvining kamligi bilan birga kechadigan gidronefrozning kuchayishida muddatdan 
ilgari tug‗ruqqa ko‗rsatmalar paydo bo‗lishi mumkin.
siydik tizimi rivojlanish nuqsonlari birga uchrash qonuniyatlari va 
chastotasini hisobga olgandagina to‗lakiymatli antinatal tashxis qo‗yish mumkin. 
Siydik tizimi ahzolari rn lari va anorektal anomaliyalar bilan birga uchrash foizi 
yuqoriligini hisobga olgan holda, maqsadli ravishda ularni izlash talab etiladi.
tahkidlash lozimki, homila siydik tizimi anomaliyalari xar qanday turida 
xam utt skrining tekshiruv bo‗lib, asosan buyrak, siydik naylari va siydik 
pufagidagi anatomik o‗zgarishlar bo‗lgandagina xulosa qilish imkonini beradi 
(doimo ishonchli emas). Shuning uchun homiladorlikdan voz kechishga ko‗rsatma 
bo‗ladigan ishonchli mahlumotlar bo‗lmaganda yakuniy tashxis tug‗ruqdan 
keyingi davrda chaqaloqni komleks urologik tekshiruvlari asosida qo‗yiladi.
Kasallikning tashxisi birinchi galda buyrak sanchig‗i yoki buyraksoxasida 
simillovchi og‗riq bo‗lganligini ko‗rsatuvchi