Ga bo`linish alоmati ga bo`linish alоmati



Download 44,27 Kb.
bet4/4
Sana18.01.2022
Hajmi44,27 Kb.
#388406
1   2   3   4
Bog'liq
2, 3, 4, 5, 9,10, 25ga bo`linish alomatlari. Tub va murakkab sonlar. Eratosfen g’alviri.

Tub va murakkab sonlar

1-ta’rif: Faqat ikkita bo`luvchisi bor natural son tub son deyiladi.

Masalan: 3,5,17 sonlari tub son, chunki ularning 1 va o`zidan boshqa bo`luvchilari yo`q.



2-ta`rif: Ikkitadan ortiq bo`luvchisi bo`lgan natural son murakkab son deyiladi.

Masalan: 6-murakkab son, uning to`rtta bo`luvchisi bor. Ular: 1,2,3,6,0 sonining bo`liuvchilari cheksiz ko`p, 1 ning faqat bitta bo`luvchisi bor, shuning uchun 0 va 1 ni tub sonlarga ham, murakkab sonlarga ham kiritilmaydi.



Natural sonlar. Narsalarni sanashda ishlatiladigan sonlar natural sonlar deyiladi. Barcha natural sonlar hosil qilgan cheksiz to‘plam N harfi bilan belgilanadi: N = {1, 2, ..., n, ...}.

Natural sonlar to‘plamida eng katta son (element) mavjud emas, lekin eng kichik son (element) mavjud, u 1 soni. 1 soni faqat 1 ta bo‘luvchiga ega (1 ning o‘zi). 1 dan boshqa barcha natural sonlar kamida ikkita bo‘luvchiga ega (sonning o‘zi va 1).

1 dan va o‘zidan boshqa natural bo‘luvchiga ega bo‘lmagan 1 dan katta natural son tub son deyiladi. Masalan, 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 sonlar 20 dan kichik bo‘lgan barcha tub sonlardir. 1 dan va o‘zidan boshqa natural bo‘luvchiga ega bo‘lgan 1 dan katta natural son murakkab son deyiladi. Masalan, 4, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 18 sonlar 20 dan kichik bo‘lgan barcha murakkab sonlardir. Тub va murakkab sonlarga berilgan ta’riflardan 1 soni na tub, na murakkab son ekanligi ma’lum bo‘ladi. Bunday xossaga ega natural son faqat 1 ning o‘zidir.

1-m i s o l. Hisoblang. 2723-2423+2119-1819+1711-1411

Yechish. 2723-2423+2119-1819+1711-411= =23(27-24)+19(21-18)+11(17-14)=233+193+113=3(23+19+11)=353=159

2-m i s o l. n ning qanday eng kichik natural qiymatida 2n + 1 soni 33 ga qoldiqsiz bo’linadi ?

Yechish. n=5 da. 25+1=32+1=33.

3-m i s o l. 358 ni qanday songa bo’lganda bo’linma 17 va qoldiq 1 bo’ladi ?

Yechish. 358=x17+1, 17x=358-1, 17x=357, x=357:17, x=21.

4-m i s o l. 250 va 128 sonlarini tub ko`paytuvchilarga ajrating va kanonik shaklda yozing

Yechish. 250|2 128|2

125|5 64|2

5|5 32|2

1| 16|2


8|2

4|2


2|2

Demak, 250=255=252, 128=2222222=27



a, b N sonlarning har biri bo‘linadigan son shu sonlarning umumiy bo‘luvchisi deyiladi. Masalan, a = 12; b = 14 bo‘lsin. Bu sonlarning umumiy bo‘luvchilari 1; 2 bo‘ladi.

Masalan, B (12; 14) = 2.

Agar B (a; b) = 1 bo‘lsa, a va b sonlar o‘zaro tub sonlar deyiladi.

Masalan, B (16; 21) = 1 bo‘lgani uchun 16 va 21 o‘zaro tub sonlardir. Natural sonlarning kanonik yoyilmalari qo‘llaniladi:



Mi s o l. 120 = 23 3 5, 540 = 22 33 5 va 600 = 23 3 52 bo‘lgani uchun
Download 44,27 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish