G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I

Uslub nomi 
Punktlar 
orasidagi 
o‘rtacha 
masofa 
Seansning 
davomiyligi 
Masofalarni 
o‘lchashni mutloq 
va nisbiy xatolari 
Izox 
Statik 
20 gacha 
1 soat atrofida 
5 мм+1х10
-6
D мм 
1:100 000-1:5 000 
000 
Ikki 
chastotali 
priyomniklar
Tezstatik 
10 gacha 
5-10 minut 
5-10мм+1х10
-6
D мм 
1:100000 
-
1:1000000 
Ikki 
chastotali 
priyomniklar
Psevdo 
kinematik 
10 gacha 
20 
minut 
(2 
marotaba 
10 
minutdan) 
10мм+1х10
-6
D мм 
1:50 000-1:500000 
Asosan 
bir 
chastotali 
priyomniklar
To‘xta-Yur 
5 gacha 
2 minutgacha 
10-20мм+1х10
-6
D 
мм 
1:100000 
-
1:1000000 
RTK 
5-10(radio 
modemga 
bog‘liq) 
1 minutgacha 
10-20 мм 
Aloqa 
qurilmasi 
(radiomodem) 
mavjud bo‘lsa 
Geodezik balandliklarni GPS priyomniklar bilan topish aniqligi vektorlarni 
o‘lchash aniqligiga qaraganda 1.5 barobar past bo‘ladi.Sun'iy yo‘ldosh o‘lchashlarni 
aniqligi quyidagi talablarga javob bera oladigan kuzatishlarni normal sharoitida 
ta'minlanadi: 
1) kuzatilayotgan sun'iy yo‘ldoshlar minimal soni-4-5 ta, 
2) DOR qiymati 4 dan oshmasa. 
3) tiklanish imkoni yo‘q uzilishlar bo‘lmasa. 
4) kuzatiladigan sun'iy yo‘ldoshlarni uzoqdan balandlik burchagi 15˚dan kam 
bo‘lmasa 
5) signalni qabul qilishga to‘siq bo‘luvchi yoki signalni buzuvchi manba 
yo‘qligi
6) atmosfera ta'sirini normada bo‘lishi 
O‘lchash seansida birdaniga kuzatiladigan sun'iy yo‘ldoshlar sonini ko‘pligi 
o‘lchashlar sonini oshiradi, bu esa vektorlarni aniqlash ishonchliligini va 
to‘g‘riligini ta'minlaydi. 

---

190 
DOR qiymati sun'iy yo‘ldoshlaro‘zaro joylashishi geometriyasini va o‘lchash 
daqiqasida antennani o‘rnatish joyi xisobga olinganini ko‘rsatadi. Uning qiymati 
qanchalik kichik bo‘lsa geometriyasi yaxshiligini, demak, o‘lchash sharoitini 
qulayligini bildiradi.
Sikllarni o‘tkazib yuborish deganda, sun'iy yo‘ldoshlarni ushlab turishni 
vaqtinchalik yo‘qotish oqibatida o‘lchashlarda chastota eltuvchi faza butun 
to‘lqinlari uzunligini yo‘qotilgani tushuniladi. Sun'iy yo‘ldosh o‘lchashlarini ishlab 
chiqishning maqsadi bunday o‘tkazib yuborishlarni aniqlash va natijalarni 
tuzatishdan iborat.