G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I


Kartada egri chiziqlarni o’lchash



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet128/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Kartada egri chiziqlarni o’lchash.
Topografik kartalarda egri chiziqlar bir 
necha usulda o’lchaniladi; usullar talab etilgan aniqlikka qarab tanlanadi.Kartadagi 
o’lchanilishi kerak bo’lgan chiziq egri-bugri ko’rinishda bo’lsa, kichik-kichik to’g’ri 
chiziqlarga bo’linib, har bir bo’lak sirkul bilan alohida o’lchanadi.O’lchangan 
chiziqning joydagi uzunligi talab etilgan aniqlikka qarab chiziqli yoki ko’ndalang 
masshtabdan foydalanib topiladi. Chiziq juda egri-bugri bo’lsa, o’lchash sirkuli 
ignalarining oralig’I biron bo’lakka (masalan, 2,3,4,5 mm ga) to’g’irlanadi. Songra 
sirkul chiziq bo’ylab boshidan oxirigacha yurgizib chiqiladi (12.5-rasm). 
O’lchangan barcha kichik bo’laklarning qiymatlari qo’shilsa chiziqning kartadagi 
 
12.5-rasm.Chiziqni uzunligini masshtabda aniqlash 


202 
umumiy uzunligi kelib chiqadi.Egri chiziq uzunligini 
kurvimetr 
bilan ham o’lchash mumkin(12.6-rasm). Buning 
uchun kurvimetr vertical holatda ushlanib, g’ildiragi chiziq 
ustidan yurgizib chiqiladi va shkalasidagi sanoq olinadi. 
Masalan, kurvimetr ni chiziq ustidan yurgizishdan oldin uning 
shkalasi 35mm ni ko’rsatgan bo’lsa, chiziq ustidan 
yurgizilgandan keyin olingan qiymat 89 mm bo’lsa, egri 
chiziq uzunligini topish uchun 89 sonidan 35 soni olib 
tashlanadi, qolgan 54 soni o’lchangan chiziqning uzunligi 
bo’ladi. Agar kartaning masshtabi 1:10000 bo’lsa bu 
chiziqning joydagi uzunligi 540 mga, agar karta masshtabi 
1:25000 bo’lsa uzunlik 1350m ga teng bo’ladi. Kartadagi egri chiziqlarni kurvimetr 
yordamida o’lchash ancha qulay,lekin bunda o’lchash aniqligi analitik usuldagiga 
nisbatankamdir.
 
12.5. Topografik kartada yuza o’lchash 
Topografik karta va planda yuzalar analitik, geometric va mexanik usullarda 
o’lchanadi. 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish