G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Analitik usulda o’lchash
: berilgan yopiq poligon ya’ni ko’pburchak 
uchlarining to’g’ri burchakli koordinatalari ma’lum bo’lsa, ko’pburchakning yuzasi 
analitik usulda quyidagi formula yordamida hisoblab chiqariladi: 
S =
1
2
∑ x
i
(y
i+1
− y
i−1
) =
1
2
∑ y
i
(x
i+1
− x
i−1
)
n
1
n
1
( 12.12)
Bu usulda yuzani 1:1000-1:2000 aniqlikda o’lchash mumkin. 
Planimetr yordamida yuzalarni aniqlash.
Planimetrlar juda ko’p xildir. 12.6-
rasmda qutbiy planimetrning umumiy ko’rinishi berilgan. Bu planimetr ikkita metal 
(AB va CD) richagidan iborat. Richag B nuqtadagi vertikal o’q atrofida aylanadigan 
qilib birlashtirilgan. AB richag qutbiy 
richag
deyiladi; uning A uchidagi 
silindrsimon yukning ostki tomoniga nina o’rnatilgan. Bu ninacha planimetrning 
qutbi deyiladi.CD richag yurgizish richagi deyiladi, uning D uchiga yurgizish 
markazi, ikkinchisi C uchiga hisoblash mexanizmi o’rnatilgan. Planimetrni ishlatish 
vaqtida nina, ya’ni qutb qog’ozga sanchiladi. Planimetrning sanoq olinadigan 
 
12.6-rasm. 
Kurvimetr
 


203 
mexanizmi vertikal g’ildirak(a), vernyer(b) va gorizontal doira(c) dan iborat. 
Vertikal g’ildirakning aylanasi chiziqlar bilan 10 ta katta bo’limga, bu bo’limlarning 
har biri esa 10ta kichik bo’limlarga bo’lingan. Katta bo’limlar qiymati vertikal 
g’ildirakka yozilgan. Vernyer vertikal g’ildirak kichik bo’limning o’ndan bir 
qismida teng. Vernyer g’ildirakdan aniq sanoq olish uchun hizmat qiladi. Vertikal 
g’ildirakning necha marta to’liq aylanganligini gorizontal do’ira ko’rsatadi. Demak, 
planimetrdan olinadigan sanoqlar gorizontal doiradan, vertikal g’ildirakning katta 
va kichik bo’limlaridan hamda vernyerdan olingan raqamlar hosil etadigan to’rt 
xonali sondan iborat bo’ladi. Quyidagi rasmda (

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish