G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I


 Ikkita tik stvol orqali orientirlash



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet150/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

13.7. Ikkita tik stvol orqali orientirlash 
Ikkita tik stvol orqali yo‘naltirish bu yer osti bilan yer yuzasini bog‘lab, yer 
osti yo‘llarini direksion burchaklarini aniqlashdagi eng aniq usullardan biri 
hisoblaniladi.Yo‘naltirishning bu usulida ikkita stvoldan bittadan shovun tushiriladi
ya'ni yer yuzasidagi (A va B) nuqtalar kon ishlari gorizontiga loyihalashtiriladi.
Yer yuzasida (ASKMDV) teodolit yo‘li mahkamlanadi, bu yo‘l (A va V) shovun-
larga birlashtiriladi. Shu yo‘l ( KM) chiziqqa tutashtiriladi yoki (K va M) 
tayanch 


240 
13.14-rasm

Ikkita tik stvol orqali yo`naltirish sxemasi

punktlarini o‘z ichiga oladi bunda (KM) chiziqlarning koordinatalari va direksion 
burchaklari ma'lum. Kerakli o‘lchash ishlari tugatilgach hisoblash ishlari quyidagi 
tartibda olib boriladi:
1)(1-2) tomonning 1 minut aniqlikda direksion burchagi aniqlaniladi. 
2)Yer osti tomon uzunliklari, gorizontal burchaklar o‘lchaniladi. O‘lchash ishlari 
tugatilgach hisoblash ishlari o‘tkaziladi:
𝑡𝑔𝛼
𝐴𝐵
= (𝑌
𝐵
− 𝑌
𝐴
)(𝑋
𝐵
− 𝑋
𝐴
) (13.10)
𝐿
𝐴𝐵
=
(𝑌
𝐵
−𝑌
𝐴
)
𝑠𝑖𝑛𝛼
𝐴𝐵
=
(𝑋
𝐵
−𝑋
𝐴
)
𝑐𝑜𝑠𝛼
𝐴𝐵
(13.11) 
1) XA , XB, A1 va B1 shovunlar koordinatalari yer yuzasida qabul qilingan 
koordinatalar sistemasidan foydalanib topiladi 
2) XA, XВ,УA,УВ shovun koordinatalaridan foydalanib AВ chiziqning direksion 
burchagi aniqlaniladi. A va В shovunlar orasidagi masofa lchaniladi. 
3) A-1 chiziqni absissa o‘qi, A shovun koordinatasini nol deb qabul qilinib, shartli 
koordinatalr sistemasi bo‘yicha В1 shovunning koordinatasi aniqlaniladi. 
4) shovunlarning shartli koordinatalari yordamida teskari geodezik masala yechiladi. 
Shartli koordinatalar yordamida shovunlartning shartli direksion burchagini va 
nuqtalar orasidagi masofa quyidagi formulalar yordamida aniqlaniladi.
𝑡𝑔𝛼`
𝐴
1
𝐵
1
=
(𝑌
𝐵
1
− 𝑌
𝐴
1
)
(𝑋
𝐵
1
− 𝑋
𝐴
1
)
=
𝑦
𝐵
1
𝑥
𝐵
1
(13.12)


241 
Yer ostida shovunlar orasidagi uzunlik quyidagi formula orqali aniqlaniladi.
𝐿
𝐴
1
𝐵
1
=
𝑦`
𝐵
1
𝑠𝑖𝑛𝛼
𝐴
1
𝐵
1
=
𝑥`
𝐵
1
𝑐𝑜𝑠𝛼
𝐴
1
𝐵
1
(13.13)
O‘qlarning burilish burchagi yer yuzasida qabul qilingan shartli koordinatalar 
tizimi bo‘yicha aniqlanadi. 
𝛼 = 𝛼
𝐴𝐵
− 𝛼`
𝐴
1
𝐵
1
Dala o‘lchash ishlari va hisoblash ishlarini to‘g‘riligini shovunlar orasidagi masofa 
LA1 va LВ1 yer yuzasida joylashgan teodolit yo‘li natijalari bo‘yicha aniqlangan 
LA1sh va LВ1sh masofani solishtirish yo‘li bilan aniqlash mumkin. 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish