G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Bir stvol orqali orientirlash. 
Bir stvol orqali orientirlash uchun yer yuzasida 
C va D nuqtalarni, orientirlanayotgan gorizontda esa C′ va D′ nuqtalarini barpo 
qilinadi. C va C′ nuqtalarni stvolga yaqin joylashtiriladi. 
13.13– rasm

Bir stvol orqali orientirlash sxemasi 
Chizmada: 1 – shovun, 2 – yuk, 3 suyuqlik solingan idish. 
Yer yuzasidagi nuqtalar bilan yer ostidagi nuqtalar o‘rtasidagi aloqa (AvaB) 
shovunlar yordamida bajariladi (13.13-rasm). 
Shovunlar mahkamlab qo‘yilgandan so‘ngular tekshiriladi, yani stvol devoriga 
yoki bironta to‘siq o‘tish o‘tmasligi ko‘riladi. Buni xalqasimon sim
yasalib yer yuzidan gorizontga jo‘natish orqali bajariladi.( C) nuqtasining (X
c
, Y
c

koordinatalari va (
cd

)yer yuzasida qabul qilingan koordinatalar sistemasida aniqlab 
olinadi.


238 
Orientirlash bog‘lash syomkasini bajarish uchun yer yuzasida (






burchakalari va (
a

b

c
) tomon uzunliklari o‘lchanadi. 
Yer ostida (








) va tamonlar (
a


b


c

) o‘lchanadi. Burchaklar ikki va 
uch priyom bilan o‘lchanadi. Tomon uzunliklari eng kamida 5 martadan o‘lchanib, 
aniqligi 1 mm dan oshmasligi kerak. Bir tomondagi o‘lchovlar farqi 2 mm dan 
oshmasligi kerak.
(





va 








) o‘lchangan burchaklar farqi 
5
2

dan oshmasligi kerak. 
Agar oshsa burchaklar qayta o‘lchnadi, oshmasa farq hamma burchaklarga teng 
tarqatiladi. 
Shovunlarda olingan burchaklar bog‘lovchi uchburchaklar burchklari 
hisoblanib ularni uchburchakni burchklarini hisoblash orqali topiladi.
Agar(

) va 
(



20

)bo‘lsa o‘tkir burchak, (

va 



160

) bo‘lsa o‘tmas 
burchak deyilib, quyidagi formula bilan topiladi:[1]. 


sin
sin
b
a
=
;





=

sin
sin
c
a
(13.1) 


sin
sin
c
b
=
;





=

sin
sin
c
b
(13.2) 
Agar uchburchak cho‘ziq formaga ega bo‘lsa (

va 



2

)va burchak (

) va 
(



178

)bo‘lsa


c
a
=
;





=

c
a
(13.3) 


c
b
=
;





=

c
b
(13.4) 
bu yerda (

va 

) burchaklar sekundlarda. 
Kontrol sifatida uchburchak ichki burchaklari yig‘indisi hisoblanadi va
nazariy bilan solishtiriladi. Farq 
0
1

dan oshmasligi kerak, uni burchaklarga teng
ravishda tarqatiladi. 
Chiziqli o‘lchashni kantrol qilish uchun shovunlar oralig‘idagi masofa 
hisoblanadi: 

cos
2
2
2
ab
b
a
c
his

+
=
(13.5) 


239 
Hisoblangan 
his
c
o‘lchangan 
c
bilan solishtiriladi, farq 3 mm dan katta 
bo‘lmasligi kerak. Aks holda uzunlik qayta o‘lchanadi.
Direksion burchak 
D
C



qiymati va 
C

nuqtaning koordinatalari quyidagicha 
hisoblanadi: 
(
)






+

+
=


180
3






DC
D
C
(13.6) 
C
A
CA
C
C
b
b
x
x



+
+
=


cos
cos
(13.7) 
C
A
CA
C
C
b
b
y
y



+
+
=


sin
sin
(13.8) 
Tekshirishlar shuni ko‘rsatadiki, agar uchburchak qancha cho‘ziq bo‘lib, o‘tkir 
burchakning qiymati 

2
dan oshmasa va shovunlar oralig‘i 3 m dan oshmasa bunday 
shakl qulay hisoblanadi. 
Agar sharoit bo‘lmay o‘tkir burchakni 

20
dan kichik qilishning iloji bo‘lmasa 
bog‘lovchi burchaklar quyidagicha hisoblanadi: 



cos
sin
a
b
a
tg

=
;



cos
sin
b
a
b
tg

=
. (13.9). 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish