G ranit (lot granum — dona) — toʻliq kristallangan nordon magmatik togʻ jinsi. Materiklardagi Yer poʻstida eng koʻp tarqalgan jins. Tarkibi kremniy oksidi (SiO2)

Lojuvard (fors. — moviy), lazurit, lyapis-lazur — mineral. Kimyoviy tarkibi (Na,Ca)g[Al SiOJ6(SO4, C1,S)2. Kub singoniyada kristallanadi. Asosan, toʻq koʻk, binafsha va koʻkimtir-yashil yaxlit, zich tusdagi mayda donador massalar koʻrinishida, baʼzida kristallar holida uchraydi.

Apatit (yun. apatao – aldayman) – fosfatlar sinfiga mansub mineral. Tarkibida R2O5ning miqdori 42%. Aralashmalari: SO2, Mp, kamyob f ele-mentlari, U, Sr va boshqa Oq, zangori, sariq, binafsha rang va boshqa rangdagi kristall va donador agregatlar. Qattiqligi 5. S. og. 3,2. Kimyoviy tarkibiga qarab A. ftora-patit, gidroksilapatit va xlorapatitga boʻlinadi. A. magmatik, gidrotermal, pnevmatolit yoʻl bilan hosil boʻladi. Ba’zan A. kvars yertomirlarida va kristalli slaneslarda ham uchraydi.
K alsit (lot. calx (calcis) — ohak), ohakli shpat — karbonatlar sinfiga mansub mineral. Kimyoviy formulasi SaSO,. Trigonal singoniyali. Rombsimon, plastinkasimon, qisqa toʻrtburchak, prizmatik, ustunsimon kristallar. Qattiqligi 3—3,5. Zichligi 2,7 g/sm3. Rangsiz yoki oq, koʻpincha, qoʻngʻir, kulrang , sariq, pushti, qizil, qora. Rangining har xilligi tarkibidagi mineral qoʻshimchalariga bogʻliq. Shishadek yaltiroq.

Flyuorit (lot. fl uor — oqim), plavik shpati — ftoridlar sinfiga mansub mineral. Kimyoviy tarkibi SaGʻ2; , baʼzan Sa, oz miqdorda Y ( i t troflyuorit), noyob yer elementlari (TR), Sr, Mn, Na, U bilan almashadi. F. kub singoniyada kristallanib, F.li struktura hosil qiladi. Kristallari kub va oktaedr shaklida, agregatlari yaxlit, yirik kristalli, donador, tuproqsimon (ratovkit). Rangsiz, pushti, yashil, sariq, havo rang , gunafsha rang xillari bor.


M armar (lotincha: marmor, qadimgi yunoncha: μάρμαρος [marmaros] — yaltiroq tosh soʻzidan) — kristalli togʻ jinsi. Ohaktosh yoki dolomitning toʻla qayta kristallanishidan hosil boʻlgan. Mineral donachalarining oʻlchamiga qarab (0,05 — 2,25 mm) mayda, oʻrtacha va yirik donachali Marmarlar farq qilinadi. Mayda donachali Marmar sifatli hisoblanadi, chunki unda gʻovak va darzlik kam



Gneys (nem. Gneis) — granitoid tarkibli kristalli slanes. Choʻkindi va magmatik jinslarning metamorfizmga uchrashidan hosil boʻladi. Rangi oqish, kulrang , yashilsimon. Ichki tuzilishi granoblast va porfirblast, tashqi tuzilishi yoʻl-yoʻl ("gneyssimon") massiv koʻrinishida. Tarkibida kvars, dala shpati, biotit, muskovit, amfibol, baʼzan avgit boʻladi. Bundan tashqari slanesda granat, sillimanit, aksessor minerallardan apatit, sirkon, sfen hamda rudali minerallar uchraydi.