G‘. N. Mahmudov

5.7.
 
AVTOMOBIL   LAMPALARI
 
 
   Avtomobillarning  yoritish  asboblarida  yorug‘lik  manbai  sifatida  elektr 
cho‘g‘lanish  lampalari  ishlatiladi.  Elektr  toki  o‘tganda  lampaning  cho‘g‘lanish 
tolasi  qiziydi  va  ma’lum  temperaturaga  etgandan  keyin  nur  socha  boshlaydi. 
Elektr  lampa  (5.25-rasm)  kolba  1,  tok  uzatish  elektrodlariga  joylashtirilgan  bitta 
yoki ikkita cho‘g‘lanish tolasi 2 va 3, sokol 6 va chiqish joyi 7 dan tashkil topgan. 
Ba’zi  lampalarda(asosan,  bosh  yoritish  faralariga  o‘rnatiladiganlarida)  sokol 
fokuslovchi  gardish  5  bilan  birga  ishlanadi.  Ikki  chulg‘amli  lampalar    bosh  
yoritish    faralarni  yaqinni  va  uzoqni  yoritish  rejimlarida    yoki  tormozlanish 
xabarchilarini kechasi va kunduzi har xil rejimda ishlashini ta’minlaydi. 
   Cho‘g‘lanish  tolasi  o‘lchamlari  kichik,  katta  haroratlarga  chidamli  bo‘lishi 
kerak.  Shuning  uchun,  u  ingichka  volfram  simdan  spiral    yoki  bispiral  shaklida  
o‘rab  tayyorlanadi.  Cho‘g‘lanish    tolasi,  nikeldan  tayyorlangan  elektrodlarga 
mahkamlanadi va odatda, to‘g‘ri chiziq yoki aylana yoyi ko‘rinishida bo‘ladi. 
   Yorug‘lik  manbalari  elektr,  yorug‘lik  va  ekspluatasion  xususiyatlarini 
belgilovchi bir qator ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi: 
   - nominal kuchlanish,( 6,12,24 V ); 
   - elektr quvvati , Vt; 
   -  chegaraviy  kuchlanish,  V;  Bu  kuchlanish  doirasida  lampalar  belgilangan 
muddat  davomida  ishlaydi  deb  hisoblanadi.  Yuqorida  keltirilgan  nominal 
kuchlanishlar uchun chegaraviy kuchlanish qiymatlari quyidagicha - 6,7; 13,5; 28 
V. 
   - lampaning nominal yorug‘lik oqimi, lyumenda (
lm
); 
   - yorug‘lik kuchining maksimal qiymati, kandelda(
kd
); 
5.25-rasm. Avtomobil faralarida ishlatiladigan lampalar: