G‘. N. Mahmudov

Vakuum-rostlagich.
  Vakuum-
rostlagich 
o‘t 
oldirishning 
ilgarilatish 
burchagini  
dvigatelning  yuklamasiga  ko‘ra 
rostlash  uchun  xizmat  qiladi.  
Yuklama 
kam 
bo‘lganda 
silindrlarning  yonilg‘i  aralashmasi  
bilan    to‘lish  darajasi,  va  demak, 
o‘t  olish  daqiqasidagi  bosim 
pasayadi.  Shu  bilan  birga  yonilg‘i 
aralashmasining 
qoldiq 
gazlar 
bilan 
ifloslanishi 
kuchayadi, 
natijada  yonish  tezligi  kamayadi. 
Bu  esa  o‘t  oldirishning  ilgarilatish 
burchagini  oshirish  zaruriyatini  tug‘diradi.  Yuklama  ortishi  bilan  silindrlarning 
yonilg‘i  aralashma  bilan  to‘lish  darajasi  ortib  boradi,  qoldiq  gazlar  miqdori  esa 
aksincha,  kamayib  boradi  va  yonish  tezligi  ortadi.  Demak,  bu  holda  o‘t 
oldirishning ilgarilatish burchagini kamaytirish kerak bo‘ladi. 
   Vakuum-rostlagichning  tuzilishi  3.10-rasmda  keltirilgan.  U  ichki  bo‘sh-lig‘i 
elastik  diafragma  4  bilan  bo‘lingan  qobiq    5    va    uning  qopqog‘i  1  dan  iborat 
bo‘lib,  uning prujina 3 joylashtirilgan o‘ng yarim bo‘shlig‘i naycha 2  yordamida  
drossel  to‘siqchasining  yuqori  qismidagi  karbyuratorning  aralash-tirish  kamerasi 
bilan  bog‘langan.  Ikkinchi  yarim  bo‘shlig‘i  esa  atmosfera  bilan    tutashtirilgan. 
Diafragma  4  ga  tortqi  6  mahkamlangan  bo‘lib,    u  sharnirli  birikma  yordamida 
uzgich  o‘rnatilgan  ko‘zg‘aluvchi  plastina  7  bilan  bog‘langan.  Qo‘zg‘aluvchi  
plastina  zo‘ldirli  podshipnikka  o‘rnatilgan  bo‘lib,  bu  vakuum-rostlagichning 
sezuvchanlik darajasini oshiradi. 
   Vakuum-rostlagich  quyidagicha  ishlaydi.  Dvigatel  yuklamasi  kamayganda 
drossel  to‘siqchasi  qiya  berkitiladi  va 
vakuum  rostlagich  naychasi    2  ulangan 
joyda,  
demak, 
diafragm
aning 
o‘ng 
tomonida
gi  yarim  
bo‘shliqd
a  
havoning  
siyraklas
hishi  
ortadi. 
Natijada, 
ikkita yarim bo‘shliqlar orasida vujudga 
3.10-rasm. Vakuum - rostlagich 
3.9-rasm. Markazdan 
qochma   rostlagich 
3.11-rasm. Oktan-korrektor: 
1 – o’t oldirish daqiqasini o’rnatish pishangi;  
2–  pishangning  mahkamlash  bolti;  3–  oktan-
korrektorning  mahkamlash  bolti;  4  –  uzgich-
taqsimlagich qobig’i; 5–oktan-korrektor shka-
lasi;  6-rostlagich  gaykalari;  7  va  8  –  uzgich 
kontaktlari.  I  va  II  –    kontaktlar  orasi-dagi 
tirqishning  katta va kichik bo’lgan hollari . 
 

---

 
141 
kelgan  bosimlar  farqi  ta’sirida  diafragma  4 
prujina  3    kuchini  engib  harakatga  keladi  va 
u  bilan  birga  harakatlangan  tortqi  6 
qo‘zg‘aluvchi 
plastina 
7 
ni, 
unga 
joylashtirilgan 
uzgichni 
kulachok 
aylanishiga 
qarama-qarshi 
yo‘nalishda 
buradi.  Bu  o‘t  oldirishning  ilgarilatish 
burchagini  oshiradi.  Dvigatel  yuklamasi 
ortishi  bilan  drossel  to‘siqchasi  ham  ochila 
boshlaydi,  diafragmaning  o‘ng  tomonidagi 
bo‘shliqda havoning siyraklashishi kamayadi 
va  prujina  3    diafragmani,    u  bilan  bog‘liq 
bo‘lgan 
tortqini 
o‘ng 
tomonga 
harakatlantiradi. 
Tortqi 
qo‘zg‘aluvchi 
plastinani  va  uzgichni  kulachok  ayla-nishi 
yo‘nalishida 
burib, 
o‘t 
oldirishning 
ilgarilatish burchagini kamaytiradi. 
   Dvigatel 
salt 
ishlaganda 
drossel 
to‘siqchasi naycha 2 ning karbyura-torga tutashgan teshikchasini berkitib qo‘yadi 
va vakuum-rostlagich ishlamaydi.