G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Platformali xizmat (PaaS, ingl. Platform as a Service) — ushbu modelda iste’molchiga bulutli infratuzilmada bazaviy dasturiy ta’minotni joylashtirish imkoni beriladi. Keyinchalik unda amaliy ilovalarni joylashtirish mumkin bo‘ladi, masalan, shaxsiy ilovasini yoki boshqa kompaniyalar tomonidan ishlab chiqilgan ilovalarni.
Ushbu platforma tarkibiga amaliy dasturlarni yaratish, testlash va bajarish instrumental vositalari kiradi, masalan ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, bog‘lovchi dasturiy ta’minotlar, dasturlash tillari esa bulutli provayder tomonidan taqdim etiladi.
Bu yerda keltirilgan bog‘lovchi dasturiy ta’minot ( ingl. middleware
) bo‘lib, adabiyotlarda har xil nom bilan ataladi, masalan, o‘rta pog‘ona dasturiy ta’minot , o‘rta qatlam dasturiy ta’minot , qism dasturlar ta’minoti, platformalararo dasturiy ta’minot.
Ushbu bog‘lovchi dasturiy ta’minotning quyidagi turlari mavjud:

• 
  Taqsimlangan obyektlar tizimi (DOS, ingl. distributed object system) yoki taqsimlangan obyektlar texnologiyalari (DOT, ingl. distributed object technology);
  
• 
  Ma’lumotlar bazasiga yo‘naltirilgan ( ingl. database access middleware)
  
• 
  tranzaksiyalarni kuzatuvchi;
  
• 
  masofadan protseduralarni chaqirish (RPC, ingl. remote procedure call);
  
• 
  xabarlarni qayta ishlashga yo‘naltirilgan (MOM, ingl. message- oriented middleware).
  

Quyidagi sohalarda qo‘llashga qaratilgan:

• 
  dasturiy ta’minotning mijoz qismining ma’lumotlar bazasi bilan ishlashda;
  
• 
  tizimli va amaliy dasturiy ta’minotlarining o‘zaro bog‘lashda;
  
• 
  operatsion tizim va amaliy dasturiy ta’minotni bog‘lashda;
  
• 
  amaliy dasturiy ta’minotni tarmoq bilan bog‘lashda.
  

Infratuzilmani yaratish xizmati (IaaS, ingl. Infrastructure as a Service) – bulutli infratuzilma resurslarini, ya’ni qayta ishlash, saqlash,
tarmoqlar va boshqa hisoblash resurslarini, mustaqil boshqaradi. Bunda foydalanuvchi istalgan dasturiy ta’minotni (operatsion tizim, amaliy dasturiy ta’minot, platformali dasturiy ta’minot) kompyuterda o‘rnatishi, ishga tushirishi mumkin bo‘ladi. Foydalanuvchi operatsion tizimni, ma’lumotlarni virtual saqlash tizimini, o‘rnatilgan ilovalarni nazorat qiladi, bundan tashqari tarmoq servislarini, masalan, tarmoqlararo ekran, DNS, chegaralangan holda nazorat qiladi. Bulutli provayder esa bulutli infratuzilmani fizikaviy va virtual tomonlarini nazorat qiladi va boshqaradi.
Quyidagi xizmatlar ham ba’zi-bir adabiyotlarda qayd qilingan:

•