G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Akkomodatsiya 
(lat. 
akros -
chetki + yunon 
megas -
katta) - voyaga yetgan 
odamda gipofiz oldingi bo‘lagi o'sish gormonining (somatotrop gormon yoki 
som atotropin) ortiqcha ishlab chiqarilishi tuyfayli skelet tizim ida 
noproportsional o'sish bilan xarakterlanadigan kasallik. Akromegaliyaga 
uchraganda qo‘l-oyoq barmoqlari, burun, pastki jag4, ko'krak va qorin 
bo‘shlig‘idagi organlar o 4sib ketadi.
Akseleratsiya 
( lat. 
akseleratio -
tezlashtirish) - bolalar va o ‘smirlar o4sishi 
va rivojlanishining tezlashuvi, jinsiy balog4atga yetish davrining birmuncha 
oldinga surilishi. Bu atama 1935-yilda nernis olimi Ye.Kox tomonidan taklif 
qilingan va dastlab muayyan yoshdagi bolalar va o'smirlarning 
X IX
asrga 
nisbatan 
X X
asrda bo4yi va balog'atga yetishining tezlashuvinigina bildirgan.
293
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Hozirgi vaqtda m azkur atam a asosan, 2 m a’noda ishlatiladi: davr 
akseleratsiyasi va guruh ichidagi akseleratsiya. Davr akseleratsiyasi hozirgi 
zamon bolalar va o 4smirlar jismoniy taraqqiyotining oldingi avlodlarga 
nisbatan tezlashuvini ifodalaydi. Guruh ichidagi akseleratsiya deganda 
muayyan yoshdagi guruhlarga taalluqli bolalar va o ‘smirlar jismoniy 
taraqqiyotining tezlashuvi tushuniladi. Ular tegishli yoshdagi bolalarning 
o‘rtacha 13-20% ini tashkil etadi.
Akson 
(yunon, 
cikson
- o'q) - nerv hujayrasining uzun o 4simtasi, tuzilishi va 
funksional jihatdan o4zidan faol holda qo4zg4alishni o‘tkazishga moslashgan. 
Aksondan nerv stvollari va nerv tizimining o'tkazuvchi yo4llari shakllanadi.
Analizator 
- 1909-yilda I.P.Pavlov tomonidan fiziologiyaga kiritilgan 
atama, ichki va tashqi taassurotlarni qabul qilish, ularni farqlash hamda 
taqqoslashdan iborat murakkab jarayonlarni amalga oshiruvchi tuzilma. 
Analizatorlar ko'pincha