G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Partalarda va stulda o ‘tirish gigiyenasi
Bolalarning qad-qom ati ju da yoshligidanoq shakllana boshlaydi. 
Agar bolaning gavdasiga og‘ir yuk tushmasa, u yoshligidan qad-qomatini 
to 4g4ri tutishga o ‘rgansa, ulg'ayganda ham bo4y-basti kelishgan, kuraklari 
simmetrik, yelkalari yozilgan, oyoqlari to 4g4ri holda o'sadi.
B olalarning uyda yoki m ak tab la rd a gigiyena talab larig a rioya 
qilmasligi, mebelning bola bo'yiga mos kelmasligi, ish joyining yomon 
yoritilishi, uzoq vaqt bir xil vaziyatda turib qolish, kun bo‘yi kam harakat 
qilish va boshqalar qad-qomatning buzilishiga sabab bo'ladi. Partada 
yolci stulda uzoq o'tirish o ‘ziga xos statik ish hisoblanadi.
T o‘gcri o4irganda tana holati vertikal shaklga yaqin bo'ladi. Bunda 
umurtqa pog‘onasining past qismi parta yoki stulning orqa suyanchig^ga 
tiraladi.
Ikkala ko'zni, yelkani va o'tirish gumbazini birlashtiruvchi gorizontal 
ehiziq qirrasiga hamda o ‘tirg‘ichga parallel bo‘lishi kerak. Boshning stolga 
yoki partaga bir oz engashib turishi, bunda ko4z bilan ruchka uchigacha 
bo'lgan masofa 30-35 sm ga teng bo4lishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. 
Bilak suyaklari parta yoki stol ustida taxminan 45° burchak hosil qilib 
stol qirrasidan o 4tadi. Bunda boldir gorizontal holatda, tizza esa vertikal 
holatga yaqin bo4ladi.
Partada, stolda, yerda yoki boshqa joyda bolani to 4g4ri o 4tirishga 
o 4rga-tishni uning juda kichkinaligidan, y a’ni endi o 4tira boshlagan 
davridan boshlash maqsadga muvofiq.
271
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ish qobiliyati uzoq vaqtgacha pasaymay turishning hamda bolalar 
qad-qom atini to 'g 'r i rivojlanishini, o 'q ish davrida k o 4zning salbiy 
ta ’sirlanmasligini ta ’minlash maqsadida sinflarni gigiyena talablariga javob 
beradigan partalar bilan jihozlash muhim ahamiyatga ega.
Yuqorida lceltirilgan gigiyenik talablarni hisobga olgan hold^taxtadan 
yasalgan ikki o'rinli («Erisman partasi») partaga b a’zi bir o'zgarishlar 
kiritilib, 59-94-64 raqamli GOST bo4yicha temir oyoqli ikki va bir o 4rinli