G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I


Yurak faoliyatining boshqarilishi


bet149/202
Sana16.06.2022
Hajmi
#676128
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   202
Yurak faoliyatining boshqarilishi
Bolaning va katta yoshli odamning yuragini organizmdan ajratib olib, 
oziq moddali va kislorodli eritma bilan oziqlantirib turilsa, u bir necha 
soat qisqarib turadi. Yurakning bu xususiyati yurak avtomatiyasi deyiladi. 
Organizmda yurak avtomatiyasi ichki muhit o'zgarishiga qarab nerv va 
gum oral yo 4l bilan boshqariladi. Y urakka adashgan nervlar orqali 
uzunchoq miyadan markazga intiluvchi impulslar keladi. Orqa miyaning 
ko'kralc segmeptidan chiqqan simpatik tugunlardan 2 ta simpatik nerv 
adashgan nerv bilan birga yurak muskullariga tarmoqlanadi. Shunday 
qilib, umumiy uyqu arteriyasining yonidan aralash nervlar o 4tadi. 
Adashgan nerv markazlari qo 4zg4alganda yurakning qisqarishi va kuchi, 
q o 4zg4aluvchanligi hamda o 4tkazuvchanligi kamayadi. Simpatik nerv 
markazlari q o 4zg4alganda, aksincha, yurakning qisqarish soni, kuchi, 
q o 4zg4aluvchanligi ortadi. K atta yoshli odamda adashgan nerv yurak 
avtomatizmiga bir qadar tormozlovchi ta ’sir etadi. Bunga adashgan nerv 
tonusi deyiladi.
S im patik nervning yurak faoliyatiga t a ’siri ortib ketsa, yurak 
m uskullarida m oddalar alm ashinuvi kuchayadi. A dashgan nervlar
234
www.ziyouz.com kutubxonasi


q o ‘zg‘alganda qonga k o ‘p m iqdorda atsetilxolin ajralib chiqadi, bu 
gormon yurak ishini sekinlashtiradi. Simpatik nervlar qo ‘zg‘alganda, 
qonga noradrenalin va adrenalin gormonlari quyilib, qon orqali yurakka 
simpatik nerv kabi ta ’sir k o ‘rsatadi. Bundan tashqari, qon tarkibidagi 
kalsiy, kaliy ionlari ham yurak faoliyatiga ta ’sir qiladi. Kalsiy yurak ishini 
tezlashtiradi.
Bola tug‘ilganda yurakni ta ’minlovchi nerv apparati yetarli darajada 
rivojlangan bo4ladi. Yurakka simpatik va parasimpatik nervlar ta ’sir eta 
boshlaydi. Lekin yangi tug‘ilgan bola yuragiga simpatik nerv t a ’siri 
kuchliroq, y a’ni simpatik nerv tonusi yuqoriroq bo ‘ladi. Uning k o ‘z 
soqqasi biroz bosilsa, yurak qisqarishi siyraklashadi.
7-8 yashar bolada yurak muskullari nervlar bilan to ‘la ta ’minlanadi. 
Simpatik va parasimpatik nervlar ta ’siri ancha barqaror b o iib qoladi. 
0 ‘smirlik davrida yurak funksiyalari katta odamlarnikiga o 4xshab qoladi.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   202




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish