G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I



Download 9,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet142/201
Sana13.06.2022
Hajmi9,92 Mb.
#661588
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   201
Qonning tarkibi. 
Qonga ivitmaydigan modda solib, probirkada bir 
necha soat saqlansa yoki sentrifuga qilinsa bir-biridan keskin farq qiluvchi 
ikkita qavat hosil boiadi. Yuqori qavatda yarim shaffof sariq suyuqlik
- qon plazmasi, pastki qavatda esa qonning shaklli elementlari: qizil qon 
tanachalari, ya’ni eritrotsitlar, oq qon tanachalari, y a’ni leykotsitlar va 
qon plastinkalari, y a’ni trombotsitlar hosil bo4ladi.
Q onning taxm inan 50-60% ni qon plazm asi, 40-45% ni shaklli 
elem entlar, 8-10% ni turli oqsillar, m ineral tuzlar, qand m oddasi, 
fermentlar, gormonlar tashkil etadi. Plazma oqsillari uch guruh b o iib , 
b u la rn in g 4,5% albu m in, 2,8-3,1% g lo b u m in la r va 4-4,5%
fib rin o g en lard ir. Q on ta rk ib id a 0,85-0,9% osh tuzi, kalsiy xlor, 
b ik a rb o n a tla r va 0,12% qand m oddasi b o ia d i. N orm al fiziologik 
sharoitda qon plazmasining tarkibi nisbatan tu rgim turadi.
Qon plazmasining osmotik bosimi. Qon plazmasidagi erigan moddalar 
asosan mineral tuzlar hisobiga hosil boiadi. Bulardan eng muhimi osh 
tu zid ir. O sm otik bosim org anizm to 'q im a la rid a suv va erigan 
m o d d a la rn in g taq sim lan ish id a m uhim rol o 4ynaydi. O dam qoni 
plazmasining osmotik bosimi 7, 7-8, latmga teng b o iadi, bu eritrotsitlar 
bilan hujayralar hayot faoliyatining saqlanishida muhim fiziologik 
ahamiyatga ega. Agar bu tenglik o 4zgarsa, eritrotsitlar bilan hujayralarning 
faoliyati buziladi. Qon plazmasining osmotik bosimini maxsus retseptorlar 
boshqaribturadi, muhit doimo bir xil saqlanadi. Qonning muhiti kuchsiz 
ishqoriy, y a’ni rN-7,36 ga teng.
Eritrotsitlar 
ikki tomoni botiq ellips shaklidagi yadrosiz hujayralardir. 
Ularning diametri 7-8 mkm ga, qalinligi 2,52 mkm ga teng, erkaklarda 1 
mm3 qonda 4,5-5 mln, ayollarda 4-4,5 mln dona eritrotsit boiadi. Inson 
organizmida taxminan 25 trillion eritrotsit b o iib , har sutkada o ig a n
eritrotsitlar o in ig a ko4mikdan taxminan 300 milliard yangi eritrotsit hosil
225
www.ziyouz.com kutubxonasi


boiadi. Eritrotsitlar hayoti 30-120 kun gacha davom etadi. Eritrotsitlar 
qizil ilikda yetiladi. Ularning ko4pchiligini (85-90%) qonga rang beruvchi 
gemoglobin tashkil etadi. 100 g qonda o 4rta hisobda 16,6-17 g gemoglobin 
bor.
Eritrotsitlar tarkibidagi gemoglobin o 4pkadan kislorod biriktirib olib, 
organizmning hujayra va to 4qimalariga yetkazib beradi. Gemoglobin gem 
va oqsil - globindan tashkil topgan bo4lib, gem qismida G 4e++ saqlanadi. 
Eritrotsitlar soni yoki uardagi gemoglobin miqdorining kamayib ketishiga 
kamqonlik deb ataladi. Eritrotsitlar eng muhim bufer rolini o4ynaydi, qonning 
faol reaksiyasini saqlaydi. U lar suv almashinuvidagi, oqsillar, yog'lar, 
uglevodlar parchalanishidagi fermentativ jarayonlarda ishtirok etadi.

Download 9,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   201




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish