Fuqaro himoyasi

OLIY TA’LIMI VAZIRLIG

FARG’ONA DAVLAT

UNIVERSITETI

FILOLOGIYA FAKULTETI

O’ZBEK TILI

YO’NALISHI 17.55-GURUH TALABASI

Nargizaxon Xayitboyevaning “FUQARO HIMOYASI”

fanidan tayyorlagan

Mustaqil ishi

Mustaqil ta’lim mavzulari

1. 
   Oddiy himoya vositalarini qo’l ostidagi buyumlardan yasash.
   
2. 
   Zamonaviy qirg’in qurollarining xususiyatlari.
   
3. 
   Zararlanish turlari.
   
4. 
   Terrorizmgaqarshi kurashish.
   

Oddiy himoya vositalarini qo’l ostidagi buyumlardan yasash.

Resperatorlar asosan radioaktiv va mexanik changlardan nafas organlarini saqlovchi vosita hisoblanadi. Fuqarolar muhofazasida asosan R-2 va ShB-1 rusumli resperatorlar ishlatiladi. Resperator R-2 filtrlovchi yarirn niqob va mahkamlovchi tasmadan iborat. Niqobda 3 ta klapan: 2tasi nafas matosi ishlatiladi SHB-1 resperatori Chemobl avariyasida qo’llanilib, yaxshi natijalar berganligi ma'lum

Matoli niqoblar - nafas organlanni saqlovchi vositalaming asosiy uslubi sanab, u radioaktiv moddalardan, biologik tumanlardan saqlov-xhi vosita hisoblanadi. Lekin bu vosita zaharli moddalardan saqlay olmaydi. Bunday vositalar zich to'qilgan matolardan har bir fuqaro o'zi tayyorlashi mumkin va uning rusumi MM-1 deb ataladi. Yana nafas organlarini saqlovchi oddiy vositalar qatoriga paxta, dokali taqqichlar ham kiradi.

Terini saqlovchi vositalar. Terini saqlovchi vositalar ham saqlash darajasiga ko’ra; filtrlovchi va izolirlovchi xillarga bo’linadi. Izolirlovchi terini saqlovchi vositalar havo o'tkazmaydigan rezinali elastik materiallardan ( masalan. PVX) tayyorlanadi. Ular germetik va nogermetik holda bo’ladi. Germetik vositalar butun tana a'zolarini berkitib, zaharli moddalaming bug’i va tomchilaridan butunlay saqlaydi Germetik bo’lmagan vositalar esa faqat zaharli moddalaming tomchilaridan saqlaydi. lzolir->lovchi terini saqlovchi vositalarga: kombinezon va kamzul yengil himoya kostumi L-l va umumqo‘shin himoya jamlamasi kiradi. Himoya kombinezoni, bitta qilib tikilgan kurtka, shim va bosh kiyimdan tashkil topgan. Kombinzon va kostyum tarkibiga shlemosti (podshlemnik). rezinali oyoq kiyimi va rezinali qo’lqop kiradi. Himoya kombinezoni va kostumi odam-^laming tuzilishiga ko‘ra 3 oichamda ishlab chiqariladi: 1 -o’lcham 166 sm gacha, 2-o’lcham 165-172, 3-o’lcham 172 sm dan yuqori.

Yengil himoya kostyumi L-l. U qalpoqchadan, shim bilan birga tikilgan paypoq hamda ikki qavatli qo’lqop va podshlemnikdan tashkil topgan.

L-l ning bam oichamlari huddi himoya kombinezoniga o'xshash boiadi. L-l kiyimlari asosan fuqarolar muhofazasi ning razvedka qismlarida kiyiladi.

Umumiy himoya jamlamasi (OZK) vositasi himoya pJashidan (OP- 1) va himoya paypoq, qo’lqopdan tashkil topgan

Umumqo'shin himoya jamlamasi qo'yilgan maqsadga ko’ra;

1. 
   radioaktiv birikmalardan. zaharlovchi moddalar va biologik vosHtalar ta’sirlandan saqlashda, radioaktiv moddalar va biologik shikast- langan joylarda xatti-harakallar hamda texnika, transportlami zararsizlantinsh ishlarini bajarishda yopqich ko'nnishda; b) shikastlangan o’choqlardagi xatti-harakatlarda va qutqaruv-evakuatsiya ishlarini bajarishda kombinezon ko’rinishda foydalaniladi.
   

Filtrlovchi terini himoyalovchi vositalar paxtali materiallardan tayyorlangan kiyimlarga maxsus kimyoviy moddalar shimdirilgan bo'ladi. Bunda zaharli moddalar kiyimdan o’tayotganda yutilib qoladi va terini shikastlashdan saqlaydi.

Filtrlovchi himoya kiyimlari (ZFO-58). Bu vosita kombinezondan, paytava, shlemostihdan tashkil topgan. ZFO-58 gazniqob, rezinali etik va qo’lqopdan iborat jamlanma holida ham foydalaniladi (16-rasm).

Kombinezon 3 xil o’lchamda chiqariladi: 1 - 160 sm gacha, 2 - 161- 170 sm gacha va 3 - 171 sm dan yuqori bo'yli odamlar uchun.

Oddiy terini himoya qiluvchi vositalarga oddiy hech narsa shimdirilmagan yopqichli, plashlar qalin zich to'qilgan paltolar, paxtali, charmterili kurtkalar va boshqa kiyim-kechaklar kiradi.

Trikotaj, sherst va paxtali matolardan tayyorlangan kiyimlar, qo'lqoplar faqat radioaktiv changlardan va biologik ta'sirlardan saqlaydi.

Izolatsiyalovchi gaz niqoblar asosan turli xil zaharli birikmalar aralashmasi bo'lganda ulaming konsentratsiyasi yuqori bo'lganda hamda atmosferada kislorod miqdori juda kichik hollarda ishlatiladi. Bimdan tashqari, izolirlovchi gazniqoblar suv ostida va yer ostida bajariladigan ishlarda ham foydalaniladi. Izolalsiyalovchi gazmqoblar saqlash xususiyatiga ko'ra 2 guruhga: kislorod bilan kimyoviy bog’langan gazniqob olish uchun va bittasi nafas chiqarish uchun xizmat qiladi. Resperatomi tashqi tomoni poliuretanli materialdan ichki tomoni esa yupqa havo o'tkazmaydigan polietilenli plyonkadan tarkib topib, ulami o'rtasiga filtrlovchi polimer tolalari joylashtirilgan.

Bolalar gaz niqobi o'lchamini topishda ulaming yuz balandligini o‘lchab, so'ngra 20-jadvaldan foydalanib. gazniqob o’lchovi aniqlanadi. Gazniqobni ishlatishdan oldin har bir fuqaro mi saqlash xususiyati buzilmaganligini tekshirib ko'rishi, uning germetikligi qayta tekshirish kerak. Tekshirilgan ish holatidagi gazniqoblar yaxshilab taxlanib qaytadan sumkaga solinadi va saqlash uchun joyiga qo'yiladi.

Gazniqobdan foydalanish umumiy tartibda berilgan «Gazlar» degan komandada yoki atmosferada radioaktiv birikmalar. zaharli moddalar. biologik ta’sir tarqalganda. mustaqil ravishda kiyib olinadi. Filtrlovchi sanoat gazniqoblari ham bir necha rusumda bo’lib, ular asosan turli sanoat va qishloq xo’jaligi tarmoqlarida kuzatiladigan favqulodda vazbyatlarda ishlatiladi. Shaming turlari va xususiyatlari to'g'risida oldingi mavzularda ma'lumot berilgan.

Gazniqoblar - nafas yo’llarini. Yuzni, ko'zni har vil zaharli ta’sirlardan saqiaydi. gazmqoblar filtrlovchi va izolirovchi hillarga boiinadi. Fuqaro inuholazasi bo'yicha quyidagi fillrlov chi gazniqoblar GP-5. GP- 5M. GP-7. GP-7V. bolalar uchun - PDFSH. PDF-D. PDF- 2SH, PDF-2D va BXK dan foydalaniladi. Filtrlovchi gazniqoblar asosan. 2 qismdan: niqobdan va filtrlovchi qutidan tashkil topgan. Filtrlovchi quti asosan tashqi muhitdagi turli xil zaharli birikmalami yutuvchi filtr va shixtadan tashkil topgan.

Niqob - Tabiiy yoki sun'iy kauchuk asosida olingan rezina maleriallaridan tayyorlanib unga ko'rish uchun oynak hamda nafas olish va chi-’qarish uchun mo'ljallangan jihoz joylashtirilgan.Boshqa rusumdagi gazniqoblar ham xuddi GP-5 rusumli gazniqobiga o’xshash tuzilishiga ega.

Gazniqoblaming saqlash darajasini oshirish uchun har bir fuqaro o'z oichamini kiyish orqali erishiladi Chunki tog'ri tanlangan shlem-niqob yuzga zich yopishib turadi va tashqaridan xech qanday zararli ta'sirlar kirmaydi.

Gazniqoblaming o’lchami 2 xil usulda aniqlanadi:

ai yuzning o’lchamini aniqlash orqali:

b) dahan bilan qosh suyagi orasidagi masofani o'lchash orqali.

Birinchi uslub bilan 63 sm.gacha O-oicham. 1-oicham 63.5-65,5sm gacha. 2-o’lcham 66-68 sm gacha. 3-o’lcham 68.5-70,5 sm va 4- o’lcham 71 sm va undan kalta.

2. Zamonaviy qirg’in qurollarining xususiyatlari.

Qirg'in qurollar deganda juda katta miqyosda vayronagarchilik va yo'q qilish uchun mo'Ijall angan qurollar tuShuniladi. Bunday kurollar qatoriga yadroviy, kimyoviy, biologik. nurli va boshqa kurollar kiradi.

Qirg'in qurollar nafaqat insoniyatni, balki atrof - muhitni, inshootlarni, kiyim - kechaklarni, moddiy boyliklarni yo'q qiladi. shikastlantiradi. Bunda albatta, zararlanish darajasi, qirg'in kurollarining turiga, xususiyatlariga bog'liq.

2. Qj 'rg'in quro/Awn/ng xusiJsiyatAm va ti/afbtAm.

Yadroviy qurollar tirik mavjudotlarni ham, jamiki inshootlar, texnikalarni qattiq shikastlantiradi.