Фуқаролар учун бюджетни

асосий масала – бу техник бюджетни рақамлар ва молиявий терминлар тилидан 
оддий фуқаролар учун тушунарли бўлган тилга ўтказишдан, шунингдек, улар учун энг 
муҳим ва фойдали ахборотни танлашдан иборат
. Жаҳон амалиётида бу масаланинг 
ечими Фуқаролар учун бюджетни тайёрлашда ва эълон қилишда ўз аксини топди.
7
Фискал очиқ-ошкоралик бўйича халқаро лойиҳалар Фуқаролар учун бюджетга бюджет 
очиқлиги мезонларидан бири сифатида қарайди. Жумладан, Халқаро бюджет ҳамкорлиги 
(ХБҲ) (International Budget Partnership) бюджет очиқлиги индексини аниқлашда 
Фуқаролар учун бюджетни албатта эълон қилиниши керак бўлган бюджетга доир 
ҳужжатлар таркибига киритади (батафсилроқ 2-иловага қаранг). Бундан ташқари, 
2012 
йилдан бошлаб Бюджет очиқилигини баҳолашда Фуқаролар учун бюджетни ишлаб 
чиқиш ва эълон қилиш тўғрисидаги масалага янги масалалар қўшилган бўлиб, улар 
жамоатчиликнинг бундай ҳужжатни ишлаб чиқишга жалб этилганлиги 
даражасини, ушбу ҳужжатни тарқатиш йўлларини ва Фуқаролар учун бюджет 
бюджет жараёнининг ҳар бир босқичида ишлаб чиқилишини баҳолайди.
Ўзбекистонда 
ХБҲнинг эълон қилишга тавсия этилган 8 та бюджет ҳужжати 
орасидан 7 таси тайёрланмоқда (Фуқаролик бюджети бундан мустасно), бироқ 
6
Источник: http://dipbt.bundestag.de/dip21/btd/18/130/1813000.pdf
7
Жаҳон амалиётида Фуқаролар учун бюджетнинг бир қанча концепцияси ва тушунчалари мавжуд. 
Фуқаролар учун бюджетнинг кенгайтирилган концепцияси бюджет тўғрисидаги ахборотдан кенг 
фойдаланишни ва уни муҳокама қилишга фуқароларни жалб қилишни таъминловчи ахборот-таҳлилий 
қисмлар мажмуини ўз ичига олади. Бу ахборот портали, интерактив сервислар (форумлар, сўровлар, 
калькуляторлар), очиқ маълумотлар, билим бералиган ўйинлар, оммавий ахборот воситаларида, интернетда, 
жамоат тармоқларида эълон қилинадиган ахборот материаллари (видеороликлар, реклама) ва ҳоказолар, 
яъни бюджет тўғрисидаги ахборотни фуқароларга етказишнинг ва уларни бюджет жараёнига жалб 
қилишнинг турли воситалари ва имкониятларидир. Фуқаролар учун бюджет тор маънода – кенг аудитория 
учун қулай ва тушунарли бўлган шаклда бюджетни тақдим этиш (эълон қилиш) шаклидир. 

---

11