Фуқаро бинолари архитектураси фанидан маърузалар матни

1
5

---

50 
диган бино ва хоналарнинг ҳажмий-план, конструктив ечим ва меъморий-
бадиий ечимларига қуйиладиган махсус талаблар келтирилади. 
Бундан ташқари лойиҳа топшириғига лойиҳаланаётган бино учун зарур 
бўлган электр энергияси, сув, газ, иссиқлик таъминоти, оқова сувларни 
кетказиш тармоқлари, экология, санитар-гигиена, ёнғин хавфсизлиги, 
давлат автомобиль назорати, авто йўл корхоналари томонидан берилган 
уланиш бўйича техник шартлар тўғрисида маълумотлар илова қилинади. 
Лойиҳа топшириғи буюртмачи ташкилот томонидан, одатда, лойиҳачиларни 
жалб қилган ҳолда тузилади. 
Корхоналар, бинолар ва иншоотларнинг лойиҳалари, қоидага кўра, бир 
ёки икки босқичда ишлаб чиқилади. Лойиҳа ҳужжатларининг неча босқичда 
бажарилиши буюртмачи томонидан лойиҳаланадиган объектнинг техник 
жиҳатдан мураккаблик ва типлаштирилганлик даражасига боғлиқ ҳолда 
лойиҳа топшириғида белгилаб берилади. 
Йирик мураккаб қурилиш объектларини лойиҳалаш икки босқичда 
бажарилади. Биринчи босқичда лойиҳа ва жамланма смета ҳисоблари, иккинчи 
босқичда-ишчи ҳужжатлар ва сметалар ишлаб чиқилади (16-чизма, А). 
Лойиҳалашнинг иккинчи босқичини бажаришга биринчи босқич 
якунлангандан сўнг киришилади. Биринчи босқичда тайёрланган материаллар 
(лойиҳа) экспертиза қилиш ва тасдиқлаш учун бу ишга масъул ташкилотларга 
тақдим этилади. 
Лойиҳалашнинг биринчи (лойиҳа) босқичида қуйидаги материаллар ишлаб 
чиқилади: 
бинонинг пландаги композициясини ва конструктив схемасини, хо-
наларнинг ўлчамлари, уларнинг жойлашиши ва функционал боғланишларни 
аниқлаш учун барча қаватлар планлари; 
бинонинг ҳажмий тузилишини ва конструктив схемасини аниқлаш учун 
етарли миқдорда қирқимлар; 
бино ташқи қиёфасини тасаввур қилиш имконини берувчи бош ва ён 
фасадлар; мураккаб ҳажмий композицияли бинолар учун кўпинча перспектива 
ва макетлар қилинади; 
қурилиш районининг табиий шароитини тавсифи, йўллар тармоғи, яқин 
орада жойлашган қурилиш объектлари кўрсатилган ситуацион плани; 
горизонт томонлари, шамолнинг бош йўналиши, рельефни аниқловчи 
горизонталлар, лойиҳалаётган бино ва участка ўлчамлари ва чегаралари, 
йўллар, дарахтлар, кўкаламзорлар кўрсатилган бош план; 
қурилиш райони ва участкасининг шароитларидан келиб чиққан ҳолда 
қабул қилинган ечимларнинг асосномаси ва баёни, бинода кечадиган 
функционал жараёнларнинг талаблари, ҳажмий-план, конструктив ва бадиий 
ечимларнинг асосномаси ва баёни, бинодаги мухандислик жиҳозлари (иситиш, 
шамоллатиш, сув таъминоти, оқова кетказиш, электр таъминоти, газ таъминоти, 
телефон, радиолаштириш тизимлари ва бошқалар) нинг тавсифи, бино 
пардозининг тавсифи, қурилиш ва монтаж ишларини бажариш усуллари ҳамда 

---

51 
техник иқтисодий кўрсаткичларни ўз ичига олган тушунтириш ёзуви 
(изоҳнома).