From Vikipediya Jump to navigationJump to search

Тўйиниш температурасидаги қайнаётган суюқлик учун х=0, қуруқ тўйинган буғ учун эса х=1.
Демак, қуруқлик даражаси 0 дан 1 гача ўзгариши мумкин. 1 Тўйинган қуруқ буғга ўзгармас босимда яна қўшимча иссиқлик миқдори узатилса, у ҳолда унинг температураси кўтарилади ва у ўта қиздирилган буғ ҳолатига ўтади.
Ўта қиздирилган буғнинг температураси ва солиштирма ҳажми шу босимдаги қуруқ тўйинган буғникидан юқори бўлади. Ўта қиздирилган буғни суюқлик сиртида олиб бўлмайди. Ўта қиздирилган буғ ва қуруқ тўйинган буғнинг шу босимдаги температуралар фарқига қиздириш даражаси деб айтилади.
Ўта қиздирилган буғ тўйинмаган бўлади, чунки унинг шу босимдаги солиштирма ҳажми қуруқ тўйинган буғникидан юқори, зичлиги эса кам бўлади.
Ўта қизиган буғ ўзининг физикавий хоссалари бўйича газларга яқинлашади.

Ўта қизиган буғнинг асосий параметрлари.

Мазкур босимда қуруқ тўйинган буғга қараганда температураси юқори бўлган буғга ўта қизиган буғ дейилади. Ўта қиздирилган буғ махсус қурилма – буғ қиздиргичларда нам буғдан унга маълум бир иссиқлик миқдори узатиш йўли билан олинади.
1 кг қуруқ буғни ўзгармас босимда керакли температурагача қиздириш учун зарур бўлган иссиқлик миқдорига ўта қиздириш иссиқлиги деб айтилади.
Буғ қиздиргичда нам буғ аввало қуруқ, кейин ўта қизиган буғ ҳолатига ўтади. Буғ қиздиргичдаги босим ўзгармас ва қозондаги босимга тенг қилиб олинади.
Ўта қизиган буғларнинг хоссалари газлар хоссаларига яқинлашади. Қиздириш жараёнида узатилган иссиқлик миқдорини қуйидаги тенгламадан аниқлаш мумкин:

бу ерда с_р – ўта қиздирилган буғнинг р=cоnst даги ъақиқий иссиқлик сиғими;
с_рm – ўта қизиган буғнинг t_T дан t гача оралиқдаги ўртача иссиқлик сиғими.
Буғга ўзгармас босимда узатилаётган қиздириш иссиқлиги q_қ фақат энтальпиянинг ўзгаришига сарфлангани учун, ўта қиздирилган буғнинг энтальпияси қуйидаги тенгламадан аниқланади:

Ўта қиздирилган буғнинг ички энергияси:
u=h –рv (5.12)
Бу ерда v– ўта қизиган буғнинг солиштирма ҳажми. Ўта қизиган буғнинг энтальпия, энтропия ва солиштирма ҳажми сув буғи жадвалларидан олинади.