Fridrix Avgust fon Xayek Vena shahrida Avgust fon Xayek va Felichitas Xayek oilasida tug‘ilgan. Uning otasi, 1871 yilda Venada tug'ilgan, shahar sog'liqni saqlash vazirligida shifokor bo'lib ishlagan



Download 24,64 Kb.
bet1/6
Sana06.07.2022
Hajmi24,64 Kb.
#744941
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
xayek


1.
Fridrix Avgust fon Xayek Vena shahrida Avgust fon Xayek va Felichitas Xayek oilasida tug‘ilgan. Uning otasi, 1871 yilda Venada tug'ilgan, shahar sog'liqni saqlash vazirligida shifokor bo'lib ishlagan. Avgust Vena universitetida yarim kunlik botanika o'qituvchisi edi. Fridrix o'zidan bir yarim va besh yosh kichik bo'lgan Geynrix (1900–1969) va Erix (1904–1986) aka-ukalarining eng kattasi edi.

Uning otasining universitet professori sifatidagi faoliyati Hayekning keyingi hayotidagi maqsadlariga ta'sir qildi.[23] Hayek ularni taniydigan darajada uzoq umr ko‘rgan bobolarining ikkalasi ham olim bo‘lgan[24]. Frans fon Yuraschek Avstriya-Vengriyadagi yetakchi iqtisodchi va Avstriya iqtisod maktabi asoschilaridan biri Eugen fon Böhm-Baverkning yaqin do‘sti edi[25]. Hayekning otasi tomonidan bobosi Gustav Edler fon Xayek Venadagi Imperial Realobergymnasium (o‘rta maktab)da tabiiy fanlardan dars bergan. U biologik sistematika sohasida asarlar yozgan, ularning ba'zilari nisbatan keng tarqalgan.[26]

Hayek ona tomondan faylasuf Lyudvig Vitgenshteynning ikkinchi amakivachchasi edi.[27] Uning onasi Vittgenshteynning opalari bilan tez-tez o'ynagan va uni yaxshi bilgan. Ularning oilaviy munosabatlari natijasida Hayek Vittgenshteynning “Tractatus Logico-Philosophicus” asarini 1921-yilda asl nemischa nashrida chop etilganda birinchilardan bo‘lib o‘qidi.U Vitgenshteyn bilan bir necha marta uchrashgan boʻlsa-da, Hayek Vitgenshteyn falsafasi va tahlil usullari uning hayoti va tafakkuriga katta taʼsir koʻrsatganini aytdi. O'zining keyingi yillarida Xayek Birinchi jahon urushi paytida ikkalasi ham ofitser bo'lganida Vitgenshteyn bilan falsafa bo'yicha suhbatni esladi. Vitgenshteyn vafotidan keyin Xayek Vitgenshteynning tarjimai holini yozish niyatida edi va oilaviy materiallarni yig'ish ustida ishladi va keyinchalik Vitgenshteynning biograflariga yordam berdi.[31] U Vitgenshteyn oilasining yahudiy bo'lmagan tomonida Vitgenshteyn bilan qarindosh edi. Hayek yoshligidan yahudiy ziyolilari bilan tez-tez muloqot qilgan va u yahudiy ajdodlaridanmi yoki yo'qmi, odamlar ko'pincha taxmin qilishganini eslatib o'tadi. Bu uni qiziqtirdi, shuning uchun u bir muncha vaqt o'z ajdodlarini tadqiq qildi va besh avlod ichida uning yahudiy ajdodlari yo'qligini aniqladi.[32] Hayek familiyasi chexiyalik Hájek familiyasining nemischa imlosidan foydalanadi. Xayek oʻz naslini Pragadan kelgan “Xagek” familiyasiga ega boʻlgan ajdodga bogʻlagan.[33]

Hayek juda yoshligidanoq intellektual va akademik moyillikni namoyon etdi va maktabga borishdan oldin ravon va tez-tez o'qidi.[9][34] Biroq, u maktabda qiziqish yo'qligi va o'qituvchilar bilan muammolari tufayli juda yomon o'qidi.[35] U ko'p fanlardan o'z sinfining eng pastida edi va bir marta lotin, yunon va matematikadan uchta muvaffaqiyatsiz baho olgan.[35] U teatrga juda qiziqar, hatto ba'zi tragediyalar va biologiya yozishga harakat qilar, otasiga botanika ishlarida muntazam yordam berar edi.[36] Otasining taklifi bilan u oʻsmirlik chogʻida Gyugo de Vries va Avgust Veysmanning genetik va evolyutsion asarlarini hamda Lyudvig Feyerbaxning falsafiy asarlarini oʻqigan.[37] U Gyoteni eng katta ilk intellektual ta'sir sifatida qayd etgan.[36] Maktabda Hayek bir instruktorning Aristotel axloqi bo'yicha ma'ruzalarini ko'p qabul qildi.[38] Xayek o'zining nashr etilmagan avtobiografik yozuvlarida o'zidan bir necha yosh kichik bo'lgan akalari bilan o'rtasidagi bo'linishni esladi, lekin u ular qandaydir tarzda boshqa avlod ekanligiga ishondi. U kattalar bilan muloqot qilishni afzal ko'rardi.[34]



Download 24,64 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish