Bahs – munozara darslari musobaqa darslaridan yechib ulgurmagan biror to’xtamga kelinmagan masalalarni oydinlashtirish, to’g’ri, aniq hukm va muxtasar xulosalar chiqarish bilan farqlanadi.
Bahs – munozara o’quvchilardan xushyorlikni talab etadi. U mustaqil va jadal fikrlashga hozirjavoblikka aytilgan fikrning to’g’ri yoki noto’g’riligi haqida o’ylashga, o’z fikrini mantiqli va izchil isbotlashga o’rgatadi. O’zaro tortishuv va bahs oqibatida eng to’g’ri va ma’qul yechimga kelinadi. O’quvchi bahs – munozara orqali qarshi tomonning ishonarli dalillarini tinglaydi, o’z “men” ni anglab etadi, o’z dunyoqarashi, ilmiy – ijodiy tafakkuri ko’lami, haq yoki nohaq ekanligi to’g’risida o’zi mustaqil xulosa chiqaradi. O’z fikrini himoya qilish uchun turli usul va vositalarni ishga solish, ijodiy fikrlash, til imkoniyatlaridan unumli foydalanishga o’rgatadi.
Bahs – munozara darsni samarali o’tkazish uchun talabalar muhokama qilinadigan matn yoki mavzu bo’yicha keng tushunchaga ega bo’lishlari, uni yaxshi o’qib, o’rganib, chiqqan bo’lishlari darkor.
Darsning bu ko’rinishida ham ilg’or pedagogik texnoligiyadan foydalanishimiz mumkin. O’tkazilgan har bir o’yin yoki bahs o’quvchilarni yanada faol ishlashga undaydi.
Bunda “Davra suhbati” texnologiyasidan foydalanishimiz mumkin. Davra suhbati texnologiyasi aqliy hujum yo’li bilan g’oyalarni to’plash, bitta savol, savollar guruhi yoki muammoga ko’p sonli javoblarni umumlashtirish uchun ishlatilishi mumkin.
O’qituvchilarga o’quvchilarga beriladigan savol yoki muammo yechimining kaliti bo’ladi. Bu shunday savol yoki muammo bo’lishi kerakki; unga ko’p (bir necha) “to’g’ri” javoblar berish mumkin bo’lsin. Savolni dars mavzusiga bog’lash, lekin har bir ishtirokchi o’z hissasini qo’sha olishi uchun uni sodda shaklda tayyorlash kerak:
- O’qituvchi savol beradi va vaqtni belgilaydi:
- Har bir guruh bir dona ruchka va bir varaq qog’oz beriladi;
- Birinchi ishtirokchi bitta javobni yozadi va javobni baland ovozda o’qib beradi;
- Birinchi ishtirokchi bitta javob yozilgan qog’oz bilan ruchkani chap tarafida o’tirgan guruhdoshiga uzatadi va keyin o’sha ishtirokchi qog’ozga o’z javobini yozadi va x.k;
- Vaqt tugatilgancha ish to’xtatilmaydi;
- O’quvchilar jarayon vaqtida “taslim bo’ldim” so’zini aytishlari mumkin;
- Ajratilgan vaqt tugaganidan so’ng ish to’xtatiladi.
Vaqt tugashi bilan o‘quvchilar o‘z ro‘yxatlari bilan nima qilish yuzasidan ya’ni ular turli javoblarni muhokama qilishni davom ettirishi yoki sinfning boshqa a’zolari o’rtasida o’z ro’yxatlari bilan tajriba almashishi yoki o’qituvchining taklifi bilan ishni davom ettiradilar.
Foydalanilgan adabiyotlar. 1. S. Odilov, J. Umarov. O’zbek tili o’qitish metodikasi fanidan muammoli ma’ruzalar matnlari. Qo’qon 2008 yil 16 – bet.
Toshkent biloyati pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish institute. Boshlang’ich ta’lim innovasion texnologiyalari joriy etish usullari. (Uslubiy tavsiyanoma) Toshkent 2011 yil 30 – bet.
Шукурова Р. Жаббарова Х. Информационно-технологические приемы в обучении фонетики французского языка. В этой статье речь идёт о практической и технической организации уроков по фонетике французского языка на основе современной образовательной системы.