Frank va Gers tajribalari

Tajriba sxemasi. Tajriba qurilmalarining sxemasi 4.10-rasmda keltirilgan. Bosimi 1 mm simob ustuniga (130 Pa) teng bo‘lgan simob bug‘i bilan to‘ldirilgan trubka ichiga katod (K), to‘r (A) va anod vazifasini bajaradigan (B) plastinka joylashtirilgan. Qizdirilgan katod (K ) va to‘r (A) orasiga katoddan chiqqan elektronlarni tezlatuvchi potensiallar farqi (U) ko‘yilgan. Elektronlar o‘z harakatlari davomida simob atomlari bilan to‘qnashadilar. B plastinka A to‘rdan keyin joylashtirilgan, ular orasiga kuchsiz (0,5 V) tormozlovchi potensial U₃qo‘yiladi. Elektronlar A to‘r bilan B plastinka orasidatormozlanadi. Agar energiyasi 0,5 eV dan kichik bo‘lgan elektron A to‘rdan o‘tsa, u V plastinkagacha yetib kela olmaydi. Energiyasi 0,5 eV dan katta bo‘lgan elektronlargina A to‘rdan o‘tib B plastinkagayetib kela oladilar. Ularning soni galvanometr (G) ko‘rsatayotgan tok kuchi kattaligi orqali aniqlanishi mumkin.

Tajribalarda B plastinkaga tushgan elektronlar hosil qilgan tok kuchi bilan elektronlarni tezlatuvchi potensiallar farqi U orasidagi bog‘lanishning (volt-amper xarakteristikasi) grafigi chizilgan. Volt-amper xarakteristikada tok kuchining maksimumlari bir-biridan bir xil oraliqdajoylashgan.

Ketma-ket joylashgan maksimumlar orasidagi har bir oraliq 4,9 V ga teng. Birinchi maksimum 4,9 V potensiallar farqiga, ikkinchi maksimum 9,8 V, uchinchi maksimum 14,7 V potensiallar farqiga to‘g‘ri keladi.