Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

 

---

159 
25.3. Slyuda konlari va ularning sanoat turlari 
Slyudalar varaqsimon silikatlar guruhiga kiradi. Bularning umumiy fizik 
xossalari o‘xshash. qovushqoqligi mukammal. Qattiqligi-2-3. Muskovit - asosan 
rangsiz. Slyudalarning konlari asosan pegmatit konlardir. Tog‘ jinslari orasida 
joylashgan pegmatit tomirlarining qalinligi 1 sm dan 100 m gacha va yo‘nalishi 1 km 
gacha bo‘ladi. Bu tomirlar asosan muskovit, dala shpati va kvarsdan tashkil topadi. 
Pegmatit tomirlar uchun yirik kristallik xos. Muskovitning miqdori 1-2%, 
tozalangan miqdori 5-15%. Flogopit mineral konlari pnevmatolit jarayonda hosil 
bo‘ladi. Bunda er qa’ridan ko‘tarilgan issiq magma yon atrofdagi ohaktosh, dolomit 
kabi jinslar bilan reaksiyaga kirishib, flogopit hosil bo‘ladi. Flogopit ma’dan tanasi 
tomirsimon ko‘rinishda bo‘lib, undagi kristallarning o‘lchamlari 1-1,5m ga boradi. 
Flogopitning miqdori o‘rtacha 2-20% gacha. Toza flogopitning chiqishi o‘rtacha 8%. 
Silikatlar guruhtning eng asosiy minerallari muskovit, flogopit va 
vermikulithisoblanadi (42-rasm). 
Flogopit zahirasi bo‘yicha dunyoda Rossiya birinchi o‘rinda turadi. qazib olib 
sotish bo‘yicha Hindiston birinchi o‘rinda turadi. Slyudalarning yirik konlari 

---

160 
Rossiyada (Mamsk-CHuy, Enskoe), Hindistonda, Braziliyada, JAR va Avstraliyada 
uchraydi. 
Slyudalar yuqori haroratda o‘tga chidamli (1400
o
S) va elektr o‘tkazmaslik 
xususiyatiga ega. Sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgan slyudalar plastinkalarining kattaligi 
(yuzasi) bilan o‘lchanadi, ya’ni .m
2
da. Sanoat uchun yaroqli slyudalar yuzasi 4 m
2
dan 100 m
2
gacha bo‘ladi. Slyudalarning 95% izolyator yasashda ishlatiladi. Bundan 
tashqari slyudalar elektrokimyo, metallurgiya, qog‘oz, buyoq sanoatida va moylash 
materiallari olishda ishlatiladi (43-rasm).