Фотосинтезнинг соф маҳсулдорлиги

Ўсимликларнинг углерод ўзлаштириши. Организмлар углерод ўзлаштиришига кўра икки гуруҳга: автотроф ва гетеротрофларга бўлинади. Автотроф организмларга углеродни C02 газидан қуёш ёки кимёвий энергия ёрдамида ўзлаштирадиган организмлар киради. Гетеротроф организмлар эса тайёр органик моддалар билан озиқланади.

Автотрофларга ҳамма яшил ўсимликлар ва фотосинтетик бактериялар киради. Фотосинтетик бактериялар кимёвий энергия сарфлаб C02 газини ўзлаштиради. Бундай жараён хемосинтез дейилади.

Хемосинтетик бактерияларга нитрификаторлар, аммиакни нитрат кислотагача оксидловчи бактериялар, темирбактериялари, олтингугурт бактериялари, водород сулфидни сулфат кислоталаргача оксидловчи бактериялар киради. Қолган организмлар углеродни тайёр органик моддалардан ўзлаштирадиган сапрофитлар бўлиб, улар нобуд бўлган организмлар углеродини ўзлаштиради ёки паразитлар турига кирувчи организмлар бўлиб, улар углеродни тирик организмлар ҳисобига ўзлаштиради.

Хемосинтетик бактерияларга нитрификаторлар, аммиакни нитрат кислотагача оксидловчи бактериялар, темирбактериялари, олтингугурт бактериялари, водород сулфидни сулфат кислоталаргача оксидловчи бактериялар киради. Қолган организмлар углеродни тайёр органик моддалардан ўзлаштирадиган сапрофитлар бўлиб, улар нобуд бўлган организмлар углеродини ўзлаштиради ёки паразитлар турига кирувчи организмлар бўлиб, улар углеродни тирик организмлар ҳисобига ўзлаштиради.

Фотосинтез жараёнида ҳаводаги C02 гази ўзлаштирилиб, органик моддалар ҳосил бўлади. Бунда иштирок этадиган яшил ўсимликлардан ташқари, қизғиш, нитрификатор, темир бактериялари ва олтингугурт бактериялар ҳам ўз ҳиссасини қўшар экан.

Микроорганизмлар тўплайдиган органик моддаларнинг оз қисмини ташкил қилсада, углерод алмашинуви жараё­нида катта рол ўйнайди.