Fotosintez. Yashil o'smliklarning biosfera uchun ahamiyati Reja: Kirish Asosiy qism. II bob fotosintez va uning ahamiyati

Ular atmosfera gazlarining muvozanatini saqlaydi. Fotosintez tufayli nafas olish va yonish jarayonida iste'mol qilinadigan kislorod almashtirilishi mumkin. Shunday qilib, karbonat angidridning ko'payishi oldini oladi.

Ular ko'plab organizmlarning oziq-ovqat asosidir. Hayot aylanishi o'simliklardan boshlanadi, chunki ular tirik mavjudotlar (qaysidir ma'noda) va er yuzida yashovchi bioxilma-xillik uchun oziq-ovqat manbai hisoblanadi.

Ular shifobaxsh xususiyatlarga ega: Qadim zamonlardan beri biz foydalanadigan ko'plab dori-darmonlar to'g'ridan-to'g'ri o'simliklardan olingan. Undan ko'plab kimyoviy moddalar olinib, turli dori vositalari ishlab chiqarishda qo'llanilgan.

Ular qurilish materiallari sifatida ishlatiladi. Yog'och yoki bambuk ba'zi misollardir. Ular yonish orqali energiya ishlab chiqarish yoki qog'oz kabi materiallarni ishlab chiqarish uchun ham ishlatilishi mumkin.

Tuproqni himoya qiling. Organik moddalarning (asosan o'simliklarning) parchalanishi tuproqni qishloq xo'jaligi uchun zarur oziq moddalarni olish imkonini beradi.

Dunyoda har yili fotositez jarayonida milliard tonnalab uglerodli birikmalar sintezlanadi. Sayyoramizda hayot nimaga asoslanganligini tushunishga harakat qilsak, doimo fotosintez jarayoniga murojaat qilishga tog’ri keladi. O’simliklar bu olamshumul ahamiyatga ega fotosintez davomida uglevodlar va ularning unumlarini sintezlashdan tashqari milliardlab tonna azot, fosfor, oltingugurt, kal’siy, magniy va boshqa elementlarni ham sintetik jarayonlarga jalb qiladi. O’simlik organizmlarida fotosintezdan tashqari
boshqa barcha organizmlardagi kabi hayotuy jarayonlarni tashkil etadigan biokimyoviy reaksiyalar: qaytarilish, achish, yog’lar, oqsillar, nuklein
kislotalarning sintez va parchalanish reaksiyalari sodir bo’ladi.
Yashil o’simliklar hujayralarining bu o’ziga xos funksiyasi barcha tirik organizmlar uchun umumiy moddalar almashinuvi reaksiyalari asosidagina amalga oshadi. O’simlik hujayralari ham boshqa hamma aerob hujayralar kabi kislorod yutib, uglerod(IV)-oksidni chiqarib turadi. Kunduzgi soatlarda o’simlik hujayralari nafas olish bilan bir vaqtda quyosh energiyasi hisobiga CO2 ni fiksatsiya qiladi, organik molekulalarni sitezlaydi. Bu ikki qarama- qarshi kechadigan jarayonlar o’simlik hujayrasida ayni vaqtda o’tib, fotositezni yorug’lik fazasida hosil bo’lgan kislorodning bir qismi hujayraning nafas olishi uchun ham sarf bo’ladi. Ammo o’simlik hujayrasidan ajralib turadigan kislorod miqdori uning nafas olishi uchun sarf bo’ladigan miqdoridan 20-30 marta ortiqdir.

Xulosa
Fotosintez sayyoramiz va u yashaydigan biologik xilma-xillik muvozanatini saqlay oladigan tabiiy mexanizm sifatida yaratilgan. Sayyora kelajagini ta'minlash uchun o'pkangiz himoyalangan bo'lishi kerak. Agar Amazonka kabi hududlar vayron bo'lishda davom etsa,