Fotosintez C4 yoli m Reja: I. Kirish

O‘zini - o‘zi rivojlantirish kompetentsiyasi: A2
shaxs sifatida ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilishni hayotiy-ma’naviy ehtiyojga aylantirish; o‘z xatti-harakati, fikr-mulohazalariga tanqidiy yondasha olish, og‘zaki va yozma matnlar mazmuniga to‘g‘ri baho bera bilish.
Baholash tartibi: Dars boshlanishidan avval tayyorlab qoyilgan besh ballik tizimidagi ragbat kartochkalar darsning har bosqichida javob bergan oquvchiga berib boriladi. Dars yakunida aynan ragbat olgan oquvchining bahosi umumlashtirilib, jurnalga va kundalik daftarga qayd etiladi.
Dars uslubi: ananaviy, noananaviy
Darsda foydalaniladigan metod va texnologiyalar: hamkorlikda oqitish: muloqot, savol-javob,zigzagmetodi.
Darsda foydalaniladigan jihozlar: audiomatn, didaktik tarqatmalar, mavzugaoid rasmlar, kompyuter jamlanmasi.
Baholash: 5 balli tizim asosida





I. Darsning borishi:
a) salomlashish
b) sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish
c) kirish suhbati, oquvchilarning ogzaki nutqini o'stirish
II. O‘tgan mavzuni so‘rash.
a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.
b) Frontal (guruh bilan ishlash)
III.Yangi mavzuni tushuntirish :
O‘simlik o‘sayotgan muhit sharoitida havo harorati ko‘tarilib ketsau qizib ketadi. Bizning sharoitimizda havoning harorati +35°C dan ortsahujayraningtsitoplazmasidagi qovushqoqlikni ko‘p xollarda ortishi, kamdan kamkamayishi ro‘y beradi. Sitoplazmada qovushqoqlikni ortishi bilan undagi harakatsekinlashadi. Yuqori harorat hujayra shirasining kontsentratsiyasini, hujayra devoriorqali mochevina (siydikchil) glitserin, eozin va boshqa moddalarning kirishinioshiradi. Natijada osmotik bosim pasayadi. Harorat +35°C dan ortishi bilanmonosaxaridlarni ko‘payishi, kraxmal gidrolizi natijasida osmotik bosim ortadi.O‘simlikda ro‘y beradigan fotosintez haroratning o‘zgarishiga ancha sezgir. Haroratni ko‘tarilishi bilan o‘simlikda sodir bo‘ladigan zo‘riqish polimermoddalarning gidrolizi, ayniqsa oqsillarni parchalanishida ko‘proq namoyonbo‘ladi. Oqsillarni parchalanishi natijasida hosil bo‘ladigan ammiak qizib ketishga
chidamsiz bo‘lgan o‘simliklarning hujayralariga zaharlovchi sifatida ta‘sir qiladi.Barcha o‘simliklar harorat darajalariga bo‘lgan munosabati bo‘yicha ham bir - biridan farq qiladi. Ba’zi suvo‘tlari 60-80 °C issiqlikka ega bo‘lgan buloqlarda tarqalgan. Ko‘pchilak yuksak o‘simliklar uchun maksimal harorat 40-45 °C ga teng. Qishloq xo‘jalik ekinlari uchun esa maksimal harorat 35-40 °C teng bo‘lib, haroratning bundan orta borishi ularni shikastlaydi.
Harorat o‘simliklarning hamma tiriklik jarayonlariga ta’sir etadi. Fotosintez jarayoni uchun asosan uchta harorat nuqtasi mavjuddir: 1) minimal-bu darajada fotosintez boshlanadi; 2) optimal -fotosintez jarayoni uchun eng qulay harorat darajasi; 3) maksimal - bu eng yuqori harorat darajasi bo‘lib, undan ozgina ortsa fotosintez to‘xtab qoladi.
Savollar
1.o'zgarishiningo'simliklargabo'lganta'siriniaytibbering.
2.Issiqsevaro'simliklarhaqidama'lumotbering.
3.Sovuqqachidamlio'simliklarhaqidagapiring