Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar II xalqaro ilmiy anjumani

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
580 
Ta’kidlash lozimki, hozirgi kunda MDH davlatlaridagi korxonalarda ham 
konstruktiv elementlari, ham funksiyalari bo’yicha katta xilma-xillik bilan 
xarakterlanadigan bir qator avtomatlashtirilgan hisobga olish, nazorat qilish va 
boshqarish tizimlarini ishlab chiqarilmoqda. Bunday tizimlar tarkibiga odatda 
o’zgartiruvchi datchiklar (analog va diskret signallar), o’zgartirgichlardan 
ma’lumotlarni yig’ish, axborotlarga ishlov berish, axborotlarni bosishga yoki 
tabloga berish qurilmalari va boshqalar kiradi. 
Yuqorida ko’rsatilgan texnik vositalar korxonalarda amaldagi ta’riflar 
bo’yicha tijorat hisoblarini olib borishga imkon beradigan avtomatlashtirilgan 
axborot-o’lchov tizimini (ENHAT AAO’T) qurish, elektr quvvat va energiya, 
shuningdek, energiya tashuvchilar turlarini nazorat qilishni tashkil etish uchun 
mo’ljallangan. 
Qurilmalar bozorida elektr energiyasini hisobga olishning turli xil vositalari, 
ularning xilma-xilligi barcha energiya tizimlari sub’yektlari, iste’molchilari va 
rivojlanayotgan elektr energiya bozori sub’yektlarining muvozanatlashtirilgan 
manfaatlarida hisobga olish masalalarini samarali va to’liq yechish maqsadida, u 
yoki bu vositalarni tanlab olish va qo’llashga yagona yondashishni ishlab 
chiqilishini talab qiladi. 
Ta’kidlash zarurki, O’zbekiston energetika tizimi elektr energiyani sotib 
olish va sotish bilan qo’shni davlatlar energiya tizimlari bilan o’zaro bog’lanadi. 
Shuning uchun energiya tizimi ichida va uning sub’yektlarida hisobga olish 
tizimini rivojlantirish zamonaviy xalqaro me’yor va qoidalar va standartlarga mos 
kelishi zarur. 
Yuqoridagi fikrlarga ko’ra, elektr energiyasini hisobga olishning yangi 
usullariga o’tishda, energiyani hisobga olishning avtomatlashtirish hajmini 
aniqlashda, energiya resurslarini va elektr energiyani tijorat asosida hisobga 
olishning avtomatlashtirilgan axborot-o’lchov tizimlarining (ENHAT va ENHAT 
AAO’T) texnik va iqtisodiy samaradorliklari masalalarini tahlil qilishda oldingi 
hisobga olish tizimi siyosatni ko’rib chiqish zarurati tug’iladi. 
Ta’kidlash zarurki, ENHAT ni joriy etish yordamida quyidagi iqtisodiy 
samaradorlikka erishiladi: 
•
sutka davomida pog’onalashgan tarif bo’yicha iste’molni hisobga olish 
tizimiga o’tish; 
•
6/10/0,4 kV taqsimlash tarmoqlarida elektr energiyani yYetkazib berish 
davomida barcha zanjirlar bo’yicha nomuvozanat holatini hisoblash; 
•
elektr energiyasi isroflarini aniqlash; 
•
elektr energiya hisoblagichlarining aniqlik darajasini oshirish; 
•
elektr energiyadan noratsional foydalanishni o’z vaqtida aniqlash; 
•
inson omili ishtirokisiz elektr energiya hisoblagichlaridan ko’rsatkichlarini 
olishda xatoliklarning bo’lmasligi; 
•
tezkor nazorat qilish va elektr tarmoqlari yuklamalarini simetriyalashga 
o’tish munosabati bilan elektr tarmoqlarning xizmat qilish muddatlarini 

---