Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar II xalqaro ilmiy anjumani

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
508 
. 
Расм 3. "Қуёш элементи" лаборатория стенди Расм 4. “Қуёш элементларини 
кетма – кет улаш стенди” 
Қуйида индикация элементларини ўрганиш стенди сарлавҳаси 
келтирилган (расм 5) [4,5]. 
 
Расм 5. Индикация элементларини ўрганиш стенди сарлавҳаси 
Стенднинг умумий кўриниши қуйида келтирилган ( расм 6). 
 
Расм 6. Индикация элементларини ўрганиш стенди

---

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
509 
Стендда оптоэлектрониканинг таркибий қисми бўлмиш 7- сегментли 
индикаторлар (турли ўлчамли ва турли разрядли), математик терминларни 
акс эттирувчи индикатор, 8х8 разрядли матрица, газ-разрядли индикаторлар, 
чизиқли-шкалали индикаторлар туркуми, неонли индикаторлар ва 220 В 
кучланишни кўрсатувчи индикаторлар намойиш этилади. 
Оптоэлектрониканинг узвий қисмларидан бири бўлмиш фото 
қабулқилгичларни ўрганиш стенди расм 7 да келтирилган. Бу лаборатория 
стендида фоторезистор, фотодиод, фототранзистор, очиқ каналли оптрон, 
фототиристор, таркибида фотодиод бўлган микросхемалар ўрганилади [5]. 
Нурланиш 
қабул қилгич оптик- электрон қурилма асосий 
элементидир. Асосан, асбобнинг номи - оптоэлектроник - нурланиш оқимини 
электр сигналига айлантириш учун қабул қилгичнинг хусусияти билан 
боғлиқ. 
Нурланиш қабул қилгичнинг турли тавсифлари мавжуд, аммо 
уларнинг ҳаммаси қабул қилгичнинг асосий хусусиятини акс эттиради - 
кейинги рўйхатга олиш учун уни бошқа турдаги энергияга айлантириш 
орқали нурланиш мавжудлигини аниқлаш қобилиятидир. Чет эл техник 
адабиётида нурланишли детекторнинг бу хусусияти унинг номи билан 
ифодаланади - детектор, яъни аниқлагич. 
Шундай қилиб, нурланиш қабул қилгич нурланиш энергиясини 
аниқлашга ва уни бошқа турдаги энергияга айлантиришга хизмат қиладиган 
қурилма бўлиб, ушбу тескари конвертация натижасини кейинги рўйхатга 
олиш мақсадида аниқланади. 
Нурланишни аниқлаш жараёни икки асосий босқичдан иборат: оптик 
нурланиш энергиясини бошқа турдаги энергияга айлантириш ва 
айлантирилган энергияни ўлчаш. Мисол учун, термоэлементда нурланиш 
оқими одатдагидек қайд қилинган электромотор куч пайдо бўлишига олиб 
келади (гальванометр билан) ва ҳоказо. 
Нурланиш 
қабул 
қилгичлар 
қуйидаги 
мезонларга 
мувофиқ 
таснифланиши мумкин: нурланиш айлантириладиган энергия тури; қабул 
қилгичнинг сезгирлик хусусияти,нурланишининг тўлқин узунлигидаги 
ўзгариши билан ўзгаради; энг сезгир бўлган ва энг кичик ўзгаришни 
топадиган спектрли ҳудудлар; сезгир қатламнинг иш ҳарорати. 
Нурланиш айланадиган энергия турига кўра нурланиш қабул қилгичлар 
иссиқлик, фотоэлектр ёки фотон, люминесцент, фотокимёвийларга бўлинади. 
Фотоқабулқилгичлар- оптик нурланишни қабул қилгич- асбоб, унда 
ёруғлик нури таъсирида ўзгариш содир бўлади, бунинг натижасида 
нурланишни топиб характеристикаларини ўлчаш имкониятига эга бўламиз. 

---