Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar II xalqaro ilmiy anjumani

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
260 
sho’r suvni sho’rsizlantirish uchun Quyosh energiyasining eng boy va eng arzon 
manbasini ishlatish bo’yicha tadqiqotlar olib bormoqdalar.
Tadqiqot obyekti va qo‘llanilgan metodlari 
Quyosh suv chuchutgichi quyidagi tamoyil asosida ishlaydi: Quyosh nurlari 
shaffof qismdan (oyna, polietilen plyonka) o’tib, suv chuchutgichning pastki 
qismida joylashgan sho’r suvni qizdiradi va bug’lantiradi. Chuchutgich qutisida 
hosil bo’lgan konvektiv oqimlar tufayli bug’ va havo aralashmasi suv chuchutgich 
shaffof qismini ichki yuzasiga tegib bug’ va havo aralashmasining kondensatsiyasi 
paydo bo’ladi (suv tomchisi). Chunki bug’ havo aralashmasining harorati ichki 
shaffof sirt haroratidan yuqoridir.
Olingan kondensat shaffof yuzani ichki sirtidan pastga yig’ilib, maxsus 
idishda to’planadi. Kondensatsiya paytida chiqarilgan bug’lanishning yashirin 
issiqligi shaffof yuzasidan konveksiya va radiatsion nurlanish orqali atrofdagi 
havoga uzatiladi.
Amaliyot shuni ko’rsatadiki, quyosh suv chuchutgichlarining samaradorligi 
bevosita ularning o’lchamlarini to’g’ri tanlanishiga va ishlatilgan quyosh 
akkumulyatoriga bog’liq bo’ladi. 
Ushbu tadqiqotning maqsadi energiyaning to’planishini hisobga olgan holda 
oddiy tipdagi suv chuchutgichning geometrik o’lchamlarini optimal qiymatlarini 
aniqlash usulini ishlab chiqish, va qurilmaning balandlik va uzunlik nisbatlarini
aniqlashdan iboratdir. 
Ushbu maqsadga erishish uchun bir nishabli uchburchak shaklidagi quyosh 
suv chuchutgichining balandlik va uzunlik nisbatlarini aniqlashni hisoblash usuli 
ishlab chiqilgan.
Agar quyosh nurlanishi chuchutgichga asosan uning shaffof yuzasi orqali 
kirsa va umumiy issiqlik yo’qotilishini va to’plangan energiya chuchutgichning 
umumiy yuzasi bilan aniqlansa, u holda quyosh suv chuchutgichlari uchun kunlik 
issiqlik yo’qotish energiyasi quyidagicha hisoblanadi: 
(1) 
(2) 
Bunda
-chuchutgichning shaffof bo’lmagan qismining 
yuzasi; F
1
- chuchutgichning orqa tomonining yuzasi; F
y
-yon tomonining yuzasi; 
F
sh
-shaffof sirt yuzasi;
 
-chuchutgich ichkarisidagi va tashqaridagi havo 
haroratining o’rtacha kunlik farqi; - kun davomida quyoshning davomiyligi; q
0 
- 
chuchutgich qurilmasi kamerasiga kirayotgan quyosh energiyasining solishtirma 
oqim qiymati. 
Biz quyidagi kattaliklarni qabul qilamiz: l-qurilmaning uzunligi va h-
qurilma shaffof qismining balandligi (1-rasm), issiqlik yo'qotish koeffitsientlariga 
bog'liqlikning aniq shaklini o'rnatamiz - 
va qurilmaning pastki qismidan 
foydalanish - , akkumulyatsiya qilish koeffitsientini П, l va h ga bog’liqligi. 
Qurilma tomonlarining yuzalari F
1, 
F
y
, 
F
sh 
va F
shb
lar bilan belgilanadi: 

---