Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar II xalqaro ilmiy anjumani

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
137 
2-rasm. P3HT donor materialining PC
71
BM yoki ITIC akseptor materiallari bilan 
aralashmalaridan tayyorlangan yupqa faol qatlamlarning yutilish spektrlari
2-rasmda P3HT donor materialining PC
71
BM yoki ITIC akseptor materiallari bilan 
aralashmalaridan tayyorlangan yupqa qatlamlarning yutilish spektrlari keltirilgan. 
Spektrlarni solishtirish shuni ko‘rsatadiki, P3HT:ITIC aralashmasidan 
tayyorlangan yupqa qatlam quyosh nurlarini 450-775 nm spektral sohada intensiv 
yutadi, P3HT:PC
71
BM aralashmasidan tayyorlangan yupqa qatlamning yutilish 
spektri esa 350-625 nm soha bilan cheklanadi. Bundan tashqari, ITICning yutish 
sohasidagi quyosh nuri intensivligi PC
71
BMning yutish sohasidagiga qaraganda 
ancha yuqori ekanligini ko’rishimiz mumkin. P3HT:PC
71
BM va P3HT:ITIC faol 
qatlamlarining yutilish spektrlaridan hulosa qilishimiz mumkinki, ITIC kabi 
fulleren bo’lmagan akseptorlar yorug'lik nurlarini samarali yig'ish qobiliyatiga va 
yaxshi elektron harakatchanligiga ega bo'lib, ular OQElarda qisqa tutashuvli tok 
zichligi (J
sc
) va foydali ish koeffisentini fulleren tarkibga ega bo’lmagan 
akseptorlarga qaraganda ko’proq yetkazib beradi deb ayta olamiz. 2-rasmdan 
fullerenlarning ko‘pgina istiqbolli donor polimer materiallari bilan yutilish 
spektrlarida bir-birlarini o‘zaro to‘ldirish imkoniyati anchagina past ekanligini 
ko’rish mumkin. Bu holat fulleren asosidagi akseptorlar OQElarning quyosh nurini 
yutish darajasi anchagina past bo‘lishiga olib keladi va natijada OQElarning 
potensial samaradorligini cheklaydi. Chunki, fulleren yoki PC
71
BM kabi 
akseptorlar faqatgina quyosh nuridagi fotonlar oqimi past bo‘lgan ultrabinafsha 
sohadagina sezilarli darajada katta yutilish koeffisentiga egadir(1-rasm). 
Nanoo‘lchamdagi kichik organik molekulalar akseptor material sifatida ushbu 
muammolarni hal qilish imkoniyatiga ega[5]. ITIC haqiqatdan ham polimer 
quyosh elementlari samaradorligini pasaytiruvchi uchta yuqorida ko‘rsatilgan 
cheklovchi omillardan xalos bo‘lish va OQE samaradorligini yaxshilashga yo‘l 
ochadi. Birinchidan, ITICning yutilish spektri P3HTni yutilish spektrini 
PC71BMga qaraganda ancha ko‘p to‘ldiradi: bunda donor va akseptor 

---