Fotihbek Komilov Genetikadan masalalar yechish

 
 
Organizm 
Geterogametali jinsi 
Odam
 
Erkak(XY) 
Drozofila 
Erkak(XY) 
Qushlar va reptiliyalar 
Urg`ochi(XY) 
Kapalaklar 
Urg`ochi(XY) 
 
 
1.
Drozofila pashshasida ko‘zning oq rangli X-xromosomadagi retsessiv genga bog‘liq. Agar oq 
ko‘zli urg‘ochi pashsha qizil ko‘zli erkak pashsha bilan chatishtirilsa, F1 da ajralish qanday 
boradi? Birinchi avlod duragaylari o‘zaro chatishtirilsa-chi? 
Yechish: 
Jinsga birikkan holda nasldan naslga o`tish oddiy diduragaydan farq qilib, genlarni belgilovchi 
harflar X va Y ning darajalariga yoziladi. Oq ko`z retsessiv(a) ekani ma`lum bo`lsa, oq ko`zli 
urg`ochi pashsha X 
a
X
a
genotipga ega bo`ladi. Qizil ko`z esa dominant(A) bo`lib, qizil ko`zli erkak 
genotipi X
A
Y tarzda bo`ladi. Ularni chatishtiramiz: 
P
X
a
X
a 
x
X
A
Y 
Gam. X
a 
X
A
Y
Ko`rib turganimizdek, F1 da 2 xil oq va qizil ko`zli pashshalar hosil bo`ldi. Fenotipik 
va 
genotipik ajralish 1:1 ni tashkil etadi.
Gametalar 
X
A
 
Y 
X
a
 
X
A
X
a
X
a
Y 
D-normal, d-daltonik 

---

Fotihbek Komilov Genetikadan masalalar yechish 
33 
Masalaning keyingi shartida F1 duragaylari o`zaro chatishtirilsa qanday ajralish kuzatilishini 
so`ralmoqda. Demak, X
A
X
a 
ni, X
a
Y ga chatishtiramiz. 
P X
A
X
a
x 
X
a
Y