Fonetikaning to'rt aspekti

KURSINING MAQSAD VA VAZIFALARI

REJA:

1. Kursining predmeti, fanning maqsad va vazifalari

2.Boshqa fanlar bilan aloqasi.

3.Nutq madaniyatining o‘qituvchi faoliyatidagi o‘rni.

Kursining predmeti, fanning maqsad va vazifalari

• “O‘qituvch nutqi madaniyati”fanining maqsadi, vazifasi va tekshirish obyekti mavjud.
• Bu kursning asosiy maqsadi ommaning umummadaniy saviyasini yuksaltirishga hissa qo‘shish hamda maktab o‘quvchilari va talabalarga nutq madaniyati tarixidan ma`lumot berish, ulkan notiqlar, adiblar, so‘z ustalarining nutq madaniyatini rivojlantirish borasida qilgan ishlarini o‘rganish va ularga baho berishdan iboratdir.
• Kursning vazifasi nutq madaniyati va uslubiyat masalalari bo‘yicha atroflicha tushuncha berish, kishilarning madaniy nutq malakasini shakllantirish shu bilan birga yaxshi nutqni baholash va targ‘ib qilishdan iborat.
• “O‘qituvch nutqi madaniyati” kursining tekshirish obyekti ham mavjud. U tilda ma’lum me’yorga keltirilgan til birliklarining nutqda qo‘llanish shart-sharoitlarini, qonuniyatlarini nazariy jihatdan asoslaydi.

• Bu fan grammatika, leksikologiya, mantiq, ruhshunoslik, estetika, badiiy adabiyot nazariyasi, adabiyotshunoslik fanlari bilan ham bog‘liqdir.
• Nutq madaniyati asoslari fanining asosiy tayanchi hozirgi o‘zbek adabiy tilining grammatikasidir, chunki nutqning to‘g‘riligi uning asosiy fazilati bo‘lib, u grammatik normalarga asoslanadi.

Boshqa fanlar bilan aloqasi.

Nutq madaniyatining o‘qituvchi faoliyatidagi o‘rni.

Nutq madaniyatining o‘qituvchi faoliyatidagi o‘rni.

Ta’lim jarayonining sifatini ta’minlash va oshirish o‘qituvchining kasb mahorati hamda nutq madaniyatiga e’tiboriga ham bog‘liq. Bu sohada muayyan yutuqlarga erishildi. Har bir darsning mutaxassislik nuqtai nazaridan puxta bo‘lishiga erishishdan tashqari o‘zbek tili imkoniyat-laridan mahorat bilan foydalanila boshlandi. Chunki har bir sohaga oid bilim til orqali yetkaziladi, o‘quvchi, talaba ongiga singdiriladi. Lekin yuzlab o‘qituvchilarda hamon nutq madaniyatiga e’tiborning pastligi yoki mahorat yetishmayotganligi ma’lum tashvish uyg‘otadi. O‘qituvchining nutq madaniyatiga e’tiborini oshirish, ularni yuqori til madaniyati va ma’naviyatini egallash uchun tayyorlash hamon dolzarb bo‘lib turibdi.

O‘qituvchining jamiyatdagi o‘rni, ta’lim jarayonida tildan foydalanish, nutq madaniyati va notiqlik mahorati to‘g‘risida ko‘plab izlanishlar mavjud. Masalan, N.Bekmirzayevning «Notiqlik asoslari» nomli o‘quv qo‘llanmasida o‘qituvchi shaxsi va uning notiqlik mahorati haqida e’tiborli fikrlar bildirilgan. Notiq amal qilishi lozim bo‘lgan 46 ta qoida shaklidagi mulohazalar ham katta ahamiyatga ega.

• O‘qituvchining jamiyatdagi o‘rni, ta’lim jarayonida tildan foydalanish, nutq madaniyati va notiqlik mahorati to‘g‘risida ko‘plab izlanishlar mavjud. Masalan, N.Bekmirzayevning «Notiqlik asoslari» nomli o‘quv qo‘llanmasida o‘qituvchi shaxsi va uning notiqlik mahorati haqida e’tiborli fikrlar bildirilgan. Notiq amal qilishi lozim bo‘lgan 46 ta qoida shaklidagi mulohazalar ham katta ahamiyatga ega.
• O‘qituvchining nutq madaniyati talab darajasida bo‘lsa-gina, darsning sifati va samaradorligi yuqori bo‘lishi ta’minlanadi.